60
60
baja ri ladi. Bunda bolg‘alash ishlari yog‘och tо‘qmoq
bilan baja riladi. Metall bolg‘alar bilan bolg‘alashda
tunu kalar ezilib, iz hosil bо‘ladi, bu yum sifati buziladi.
Tunukalarni qi yish, ular ning
qalin-yup qa ligiga qarab
das taki va stul qaychilari bilan olib bori ladi. Bukish ishlarini bajarishda qanday
shaklga keltirili shiga qarab uchburchak (a), kvad rat (b), yumaloq (d)
va boshqa
turli xil moslamalardan ham foydalaniladi.
4. Kavsharlash va payvandlash asboblari
Buyum tayyorlashda biriktirishning kavsharlash usulidan ham foydalaniladi.
Kav shar lashda qismlar kavshar deb ataluvchi maxsus metall qotishmalar bilan ajral-
maydi gan qilib biriktiriladi.
Kavsharlash turli xil koviya (kavsharlagich)lar bilan bajariladi (70-rasm).
Metall buyumlarni qizdirib pay vandlash 2 xil usulda amalga oshiriladi.
1. Metallni elektr yoyi yor da mida qо‘lda payvandlash (71-rasm).
2. Gaz alangasida payvandlash (72-rasm).
d)
a) bolg‘asimon
b) tо‘g‘ri
d)
elektr
70-rasm. Koviya turlari.
72-rasm. Gaz alangasida payvandlash
uskunalari.
71-rasm. Elektr
yoyi yordamida payvandlash
uskunalari.
61
61
5. Metallga ishlov berish stanoklari
1. parmalash stanogi. Chilangarlik о‘quv
usta xona larida, asosan, stolga о‘rnatiladigan par-
malash stanogidan foydalaniladi. Bu stanok tuzi-
lishining sod daligi, ishlati lishining
osonligi bilan
boshqa sta noklardan farq qiladi.
