Mavzu: Aloqa linyalarini ko'zdan kechirish va obyektlarda yong'in xavfsizligi
Reja;
1.
Umumiy mа’lumоtlаr.
2.
Yong’in, yonish va portlash haqida malumot.
3.
Yong’inning kelib chiqish sabablari.
Yong'inlar xalq xo'jaligiga katta moddiy zarar keltiradilar. Yong'in bir necha
minut yoki soat ichida juda katta miqdordagi xalq boyliklarini yondirib, kulga
aylantiradi. Yong'in vaqtida ajralib chiqadigan tutun, karbonat angidrid va boshqa
zararli hid va gazlar ko'p miqdorda atmosferaga ko'tarilib, nafas olish uchun zarur
bo'lgan havoning tarkibini buzadi. Bundan tashqari, yong'indan tufayli ko'plab
kishilar jarohatlanadi va hatto o'lishlari ham mumkin. Bularning hammasi,
yong'inga qarshi kurash tadbirlarini, bu vaqtda paydo bo'ladigan ishlarni xavfsiz
bajarish usullari va mehnat muhofazasi bilan birgalikda o'rganishga majbur qiladi.
Hozirgi paytda sanoat korxonalarida yonish xavfining kamayishi borasida
birmuncha ishlar amalga oshirilgan, yong'in chiqish xavfi kamaytirilgan va
butunlay xavfsiz ishlaydigan elektr uskunalari qo'llanilmoqda. Sanoat korxonalari
bino va inshootlari tarkibidan yonuvchi qurilish materiallarini siqib chiqarilmokda.
O't o'chirishning mexanizatsiyalashgan va avtomatlashgan sistemalari tobora
kengroq qo'llanilmoqda.
Lekin, yong'in chiqishining oldini olishda, o't o'chirishda asosiy mas'uliyat
kishilar zimmasiga tushishini va ularning yong'inni o'chirish texnikasining barcha
talablarini to'liq bajarilishiga bog'liq ekanligini unutmasligimiz kerak. Sanoat
korxonalarida bu tadbirlar tartibli ravishda, yong'in texnikasi haqidagi nizom,
yong'in xavfsizligi qoidalari, yo'riqnoma va boshqa xujjatlar asosida olib borilishi
kerak.
Respublikamizning xar bir fuqarosi jamoat va davlat mulkini ko'z
qorachig'iday saqlashi va asrab avaylashi, uni boyitishi haqida qayg'urishi kerak.
SHuning uchun sanoat korxonalarida yong'inning oldini olish va o't o'chirish
tadbirlari keng jamoatchilikka suyangan holda, tsexlardagi har bu ishchining
ishtirokida olib boriladi.
Yong'in muhofazasini tashkil qilish kasbiy va ixtiyoriy turlarga bo'linadi.
Kasbiy yong'in muhofazasi o'z navbatida, harbiylashtirilgan (yirik shahar va
muhim obektlarga xizmat ko'rsatadi), harbiylashtirilmagan (tuman markazlari va
yirik sanoat obektlariga xizmat ko'rsatadi) va tarmoq (ayrim birlashma va
korxonalarga xizmat ko'rsatadi) turlariga bo'linadi. Yirik sanoat korxonalarida
kasbiy yong'in qismlari tashkil qilinadi. SNiP 11-8980 "Sanoat korxonalarining
bosh rejalari" ga asosan ishlab chiqarishning yong'in xavfi bo'yicha A, B va V
toifalari uchun kasbiy yong'in qismlarining xizmat ko'rsatish radiusi 2 km dan
oshmasligi kerak. Bu qismlar odatda korxona hududidan tashqariga joylashtiriladi.
Yong'in xavfi kam bo'lgan hamda kichikroq korxona va muassasalarda yong'in
muhofazasi va obektni qo'riqlash xizmati birgalikda qo'shib olib boriladi.
Sanoat korxonalarida yong'in muhofazasini tashkil qilish va yong'in chiqishini
ogohlantirish: o't o'chirish texnikasi va qurollarini aloqa va o'chirish vositalarini
jangovar holatda saqlash, yong'in chiqqan taqdirda ularda faol qatnashish, xalq
mulkini asrab-avaylab saqlash borasida targ'ibot va tashviqot ishlarini olib borishni
taqozo qiladi. Korxonalarda yong'in muhofazasining qanday strukturasi mavjud
bo'lishidan qat'iy nazar, ko'ngilli o't o'chirish drujinalari tuzilishi kerak.
Yong'in va portlashlar hamon xalq xo'jaligiga katta ziyon etkazmoqda,
kishilarning mayib bo'lishiga hatto halok bo'lishiga sabab bo'lmoqda. Shu sababli
yong'in xavfsizligi tadbirlari ikki asosiy vazifani hal qilishga - kishilar hayoti va
sog'lig'ini saqlab qolishga hamda moddiy boyliklarni o'tdan himoyalashga
qaratilmog'i zarur.
Yong'in xavfsizligi qoidalariga amal qilinishini Davyong'innazorat kuzatib
turadi, tsexlar, laboratoriyalar, bo'limlar, omborxonalar, ustaxonalar va boshqa
bo'limlardagi yong'in xavfsizligi uchun javobgarlik esa ularning rahbarlari yoki shu
rahbarlar vazifasini bajarib turgan kishilar zimmasiga yuklatiladi.
O'zbekiston Respublikasida shaharlarimizning, qishloqlardagi aholi zich
yashaydigan joylar va xalq xo'jaligi obektlarining yong'in muhofazasini
mustahkamlash uchun yong'inga qarshi kurash reja asosida olib boriladi va shu
to'g'risida doim g'amxo'rlik qilib kelinadi. Ana shu yong'in muhofazasi ishining
ikki asosiy yo'nalishi bor: Birinchidan, bu - yong'inning oldini olishga qaratilgan
ilmiy-texnik va tashkiliy tadbirlarning rejali majmui; Ikkinchidan, bu - obektlar,
shaharlarda va qishloqlardagi aholi zich yashaydigan joylarda yong'inni o'chirishni
tashkil qilish.
O'zbekiston Ichki ishlar vazirligi yong'in muhofazasi Bosh boshqarmasining
vazifasi davlat mulkini, fuqarolarning shaxsiy mulkini yong'indan saqlashdan
iborat. SHu bilan birga yong'in nazorati tashkilotlari tashkiliy, nazorat va ma'muriy
ishlarni amalga oshiradi. Ularning vazifalariga quyidagilar kiradi:
-hamma idoralar, korxonalar va alohida shaxslar uchun majburiy bo'lgan
yong'in muhofazasiga doir qoidalar, me'yorlar, yo'riqnomalar ishlab chiqish va
ularni chop etish;
-sanoat, fuqaro binolari va inshootlarini, aholi punktlarini loyihalash, qurishda
yong'in xavfsizligi qoidalari va me'yorlarining bajarilishini tekshirish;
-hamma
tashkilotlar,
muassasalar,
korxonalardagi
o't
o'chirish
bo'linmalarining shayligini va o't o'chirish vositalarining sozligini qattiq nazorat
qilish hamda tekshirish.
O'zbekiston Respublikasi yong'in nazorati tashkilotlari o'z vazifalarini
muvaffaqiyatli bajarishlari uchun ularga quyidagi huquqlar berilgan:
- yong'in xavfsizligi jihatidan qay ahvoldaligini aniqlash maqsadida barcha
sanoat binolari hamda inshootlari, omborxonalar va ularni tekshirish;
-korxonalar ma'muriyati va alohida shaxslardan obektlarning yong'in
xavfsizligi nuqtayi nazaridan qay ahvoldaligini aniqlash uchun zarur bo'lgan
ma'lumot hamda hujjatlarni taqdim etishni talab qilish;
-yong'in xavfsizligi qoidalari buzilganligi aniqlaganda korxona rahbarlariga
ana shu buzilishlarni bartaraf etish yuzasidan majburiy farmoyishlar berish va
buning uchun zarur muddatlarni belgilash;
-yong'in va portlash xavfini yuzaga keltiruvchi qoida buzilishlari aniqlaganda
ana shu buzilishlar bartaraf etilgunga qadar korxonaning ishini butunlay yoki
qisman to'xtatib qo'yish;
-yong'in xavfsizligi qoidalarining buzilishi yoki bajarilmasligida aybdor
bo'lgan kishilarni ma'muriy yohud jinoiy javobgarlikka tortish.
Ishchi-xizmatchilar o'z ish o'rnidagi yoki ular o'zi ishlaydigan bo'linmadagi
yong'in xavfsizligi talablarini yaxshi bilishlari va ularga qat'iy amal qilishlari, o't
o'chirish vositalaridan foydalana olishlari, mehnat hamda texnologiya intizomiga
qat'iy rioya qilishlari, yong'in hamda portlash jihatidan xavfli modda va ashyolarni
ishlatishni bilishlari zarur.
Korxona, muassasa va tashkilotlarda yong'in xavfsizligini ta'minlash ishini
tashkil qilish. Ishchilar, xizmatchilar va muhandis-texnik xodimlarning ko'pchiligi
jalb etilgandagina korxona, muassasa, hamda tashkilotlarda yong'inga qarshi
muvaffaqiyatli kurash olib borish mumkin. Buning uchun har bir obektda yong'in-
texnik komissiyasi tuziladi. Komissiyaga bosh muhandis, texnik rahbar yoki
rahbarning birinchi o'rinbosari boshchilik qiladi, ularning vazifasi quyidagilardan
iborat:
-yong'inning oldini olish qoidalarining buzilishlarini va yong'in chiqishiga
olib keluvchi kamchiliklarni aniqlash va ularni bartaraf etish tadbirlarini ishlab
chiqish;
-obektiv yong'inning oldini olish tartibini ishlab chiqish va ularni o'tkazishda
qatnashish;
-ishchi-xizmatchilar va muhandis-texnik xodimlar o'rtasida yong'inning oldini
olish tartibi hamda qoidalari bo'yicha ommaviy tushuntirish ishini olib borish.
Bu vazifalarni bajarish uchun yong'in texnik-komissiyasi ishlab chiqarish
xonalari, elektr jihozlari, shamollatish, isitish sistemalari va shu kabilarni ko'zdan
kechirib, qoida buzilishlarini aniqlaydi hamda ularni bartaraf etish muddatlarini
belgilaydi; ishlovchilar o'rtasida yong'inning oldini olish mavzularida suhbatlar,
lektsiyalar o'tkazadi; ratsionalizatorlar hamda ixtirochilar uchun mavzular ishlab
chiqishda qatnashadi; tsexlar, bo'limlar, omborxonalar, laboratoriyalar va
hokazolarning yong'inga qarshi ahvolini tekshirishga keng jamoatchilikni jalb
etadi.
Sanoat korxonalaridagi yong'in muhofazasiga quyidagi vazifalar yuklatiladi:
-har kuni yong'inning oldini olishni amalga oshirishi;
-yong'in chiqishiga yo'l qo'ymaydigan tadbirlarni ishlab chiqish;
-ishchi-xizmatchilar, muhandis-texnik xodimlarga yong'inga qarshi kurash
yuzasidan yo'l-yo'riqlar berish va ular bilan mashg'ulotlar o'tkazish;
-hamma o't o'chirish sistemalari va qurilmalari hamda yong'in, aloqa va
signalizatsiya vositalarining ahvolini nazorat qilish;
-qo'riqlanayotgan obektdagi yonayotgan narsalar va yong'inni o'chirish.
| 