“UMUMIY O’RTA TA’LIM MAKTABLARIDA MADANIY MUHITNI YARATISHNING PEDAGOGIK
TEXNOLOGIYALARI: MUAMMO VA YECHIMLAR” MAVZUSIDAGI RESPUBLIKA ILMIY-AMALIY
ANJUMANI, MAY 15-16, 2023
231
O‘QUVCHILARNING ROBOTOTEXNIGA OID BILIMLARINI
O‘ZLASHTIRISHNING PEDAGOGIK SHART-SHAROITLARI
Nasrullayeva Fatima Azatovna
“Professional ta’lim metodikasi” kafedrasi o‘qituvchisi
https://doi.org/10.5281/zenodo.7927558
Annotatsiya. Maqolada o‘quvchilarning robototexnikaga oid bilimlarini oְzlashtirishning
pedagogic shart-sharoitlari haqidagi tushunchalar bayon etilgan. Robotexnika sohasi hamda
turli robot turlari tushuntirib berilgan.
Kalit so‘zlar: Robototexnika, robot, robot tuzilishi, mexanika, elektronika, masofadan
boshqarish, gibrid.
Bugungi kunda axborot texnologiyalarining kelajagi porloqligiga
hech qanday shubxa
yo‘q. Hamma buni ko‘rib, guvohi bo‘lib turibdi. Ota-onalar bolasining «IT»chi bo‘lishini istaydi.
Yoshlarning o‘zi ham bu sohani ikkilanmay tanlamoqda.
Axborot texnologiyalari dunyosida ilm egallash, bu orqali rivojlanishga o‘z hissasini
qo‘shish borasida ayni damda nimalar qilinyapti? Masalan, umumiy o‘rta ta’lim
maktablarida
informatika hamda texnologiya fanlari qay darajada o‘qitilyapti? O‘zbekistondagi umumiy o‘rta
ta’lim maktablarining boshlang‘ich sinflarida axborot texnologiyalariga doir birorta fan yo‘q
lekin texnologiya fani to‘liq o‘qitiladi. 5-sinfdan 11-sinfgacha haftasiga 2 marta «Informatika»,
5-sinfdan 9-sinfgach esa texnologiya fani o‘tiladi. Faqat xususiy maktablar o‘z qaroriga ko‘ra
«Kompyuter savodxonligi», «Robototexnika» kabi fanlarni kiritganlar. Xususiy maktablarning
qamrovi ozligi bois bu yaxshi natija bermaydi.
Qo‘shni Qozog‘istonda bu yildan birinchi sinf o‘quvchilarining dars jadvaliga «Raqamli
savodxonlik» fani kiritildi. Maktablar dars jadvallarida avvaldan mavjud «Axborot-
kommunikatsion texnologiyalar» va «Informatika» fanlaridagi ta’lim berish jarayonini qayta
ko‘rib chiqib, o‘quvchilarga dasturlash tilini ko‘proq o‘qitishga kelishib olindi.
Yuqori sinf
o‘quvchlari IT-startup, sun’iy intellekt, mobil ilovalar yaratish bilan ko‘proq mashg‘ul bo‘lishi
rejalashtirildi. Shuningdek,
internetda axborot xavfsizligi, ijtimoiy tarmoqlardan foydalanish
odobi, mualliflik huquqi kabi masalalarni chuqur singdirish niyatidalar.
Bu borada Rossiya va Belarusyadagi ahvol unchalik yaxshi emas. Ushbu mamlakatlarda
1-6-sinflarda «Informatika» fani umuman yo‘q. 7-sinfdan boshlab 11-sinfgacha bu fan haftada
atigi 1 martagina o‘tiladi. Holat bir necha marotaba soha mutaxassislari e’tirozi, jurnalistlarning
tanqidiga sabab bo‘lgan, lekin o‘zgarish kiritilmadi.
Ukrainada ba’zi
maktablarda birinchi, ayrim maktablarda ikkinchi sinfdan axborot
texnologiyalari o‘rgatiladi.
Germaniyada ikkinchi sinfdan «Texnologiya va kommunikatsiya» fani dars jadvaliga
kiritilgan. Bunda darslar ancha yengil o‘tilib, asosan virtual va real olam o‘rtasidagi farq
tushuntiriladi. 3-6-sinflardan o‘quvchilar murakkab IT loyihalarni o‘rganishga o‘tishadi. 7-10-
sinflarda dasturlash tili chuqur o‘rgatiladi.
Finlyandiya, Avstraliya, Angliyada birinchi sinfdanoq axborot texnologiyalariga oid fan
kiritilgan. 7-9-sinflarda ushbu dars soatlari ko‘paytiriladi. Amerikada fanlarni o‘quvchilarning
o‘zi tanlash tamoyili bor. Lekin yuqori sinflarga kompyuter grafikasi, veb-dizayn, informatika,
robototexnika fanlari o‘tilmay qolmaydi.
Janubiy Koreyada «Informatika» fani o‘rta ta’lim maktablarining
barcha sinflarida
majburiy tartibda o‘qitiladi. Sinf yuqorilagan sari soatlar oshiriladi va mavzular
