Fandan tashqari (
noilmiy) bilimlar har xil bo'lishi mumkin.
Paranormal bilim - mavjud epistemologik
standartga mos kelmaydigan
bilim. Paranormal bilimlarning keng sinfi (yunoncha para - haqida, bilan) hodisalar
haqidagi ta'limotlar yoki fikrlarni o'z ichiga oladi, ularning
tushuntirishi ilmiy
mezonlar nuqtai nazaridan ishonarli emas. Soxta ilmiy bilim - bu taxminlar va
noto'g'ri qarashlardan ataylab foydalanish. Soxta ilm-fanning alomatlariga savodsiz
pafos, dalillarni rad etishga jiddiy toqat qilmaslik va o'zboshimchalik kiradi. Soxta
ilmiy bilim ilmiy bilim bilan birga mavjud.