|
Oriental Renaissance: InnovativeBog'liq 51 Muhammadiyev Dilmurod Abdulhakim ogli 400-405Oriental Renaissance: Innovative,
educational, natural and social sciences
VOLUME 1 | ISSUE 8
ISSN 2181-1784
Scientific Journal Impact Factor SJIF 2021: 5.423
404
w
www.oriens.uz
September
2021
pul -kredit siyosatining turli usullarini qo'llash orqali to'g'ridan -to'g'ri yoki tijorat
banklari resurslarining hajmiga bilvosita ta'sir qiladi. Umuman olganda, tartibga
solish choralari zarur Milliy bank Belarusiya Respublikasi tijorat banklarining resurs
bazasida butun bank tizimining xavfsizligi va likvidligini ta'minlash talablari bilan
bog'liq.Tijorat banklari tomonidan passiv operatsiyalarni amalga oshirishdan maqsad:
bank faoliyatini resurslar bilan ta‘minlash;
iqtisodiyotga yo’naltirilishi mumkin bo’lgan qo’shimcha mablag‘lar
manbalarini shakllantirish;
jalb qilingan mablag‘larga bank foizlarini to’lash yo’li bilan aholi va yuridik
shaxslar daromadlarini oshirish;
o‘z kapitali hajmini oshirib borish;
bank operatsiyalarini riskdan himoya qilish uchun rezerv fondlarni tashkil
qilish.
Bank passivlari orasida muhim o'rinni bankning o'z kapitali egallaydi. Banklar
ham tashkil topishi jarayonida o‘z mablag‘lari- kapitalini shakllantiradi. Bank kapitali
bank barqarorligini ta'minlashning muhim bazasi hisoblanadi. Bank uchun o‘z
mablag'lari moliyaviy resurslar manbai hisoblanadi. Bank va uning faoliyati
barqarorligini ta'minlash omili bu bankning ustav kapitali bo‘lib, shu bilan birga bank
resurslarining tarkibi muhim hisoblanadi. Bu avval bank dastlabki xarajatlarni
(faoliyatida (masalan, yerni olish, jihozlarni o'rnatish, ish haqini to'lash xodimlar va
boshqalar) amalga oshirishda juda muhimdir. Keyingi bosqichlarda bankning o'z
kapitali bank operatsiyalarini kengaytirishda muhim rol o'ynaydi. Bank kapitalining
yana bir muhim xususiyatii - bu himoya kafolatlash hisoblanadi. Bank kutilmagan
yo'qotishlar va qo'shimcha xarajatlarni o'z kapitali bilan qoplaydi. Bankning o‘z
mablag‘lari bank kapitalini ham qamrab oladi. Bank kapitali - bu bank muassislari
tomonidan qo'yilgan mablag'lar bo‘lib, u kapital va zaxira fondlaridan shuningdek
taqsimlanmagan foydadan iborat. Lekin shuni ta’kidlash lozimki, bank kapitali - bank
muassislarining yig‘ilgan mablag'lari bo‘lib, turli zahiralar va taqsimlanmagan foyda
bank kapitalini kengayishini ta’minlaydi. 2017-yilning 1- oktyabridan boshlab tijorat
banklari ustav kapitalining eng kam miqdori 100,0 mlrd. so‘mni tashkil etishi lozim.
Faoliyat ko‘rsatayotgan tijorat banklari 2019 -yilning 1- yanvariga qadar ustav
kapitalini ushbu miqdorga yetkazishlari lozim.
Bankning o'z resurslari bank kapitali va unga tenglashtirilgan moddalarni
ifodalaydi. Rol va kattalik ustav kapitali tijorat banklarining o'ziga xos xususiyati
borki, u boshqa faoliyat bilan shug'ullanuvchi korxona va tashkilotlardan farq qiladi,
chunki banklar o'z mablag'lari hisobidan mablag'larga bo'lgan umumiy ehtiyojning 10
|
| |
