115
FIZIKA, МАТЕМАТIКА va INFORMATIКА
2023/6
(M.M.Baxtin) oldindan taqdim etuvchi va talabalar o‘rtasida amalga
oshirilganda paydo bo‘lishi mumkin. O‘qituvchining roli juda katta,
bu talabalarning barcha savollariga javob berish emas, balki paydo
bo‘lgan o‘zaro munosabatlarni boshlash, tashkil etish va qo‘llab-
quvvatlashdan iborat bo‘lishi kerak. Ushbu bosqichning taxminiy
natijasi talabalar bilan birgalikda insonning axborot kompetensiyasi
fenomenining semantik maydonlari nomuvofiqligini aniqlash, ularning
hukm darajasini o‘zgartirish (reproduktiv darajadan mahsuldorlikka),
ushbu jarayonning qarama-qarshiliklari va qiyinchiliklarini tanqidiy
tushunishdir. [5]
Ikkinchi bosqichning asosiy vazifasi talabalarning axborot
kompetensiyasini rivojlantirishga yordam beradigan pedagogik
sharoitlarni yaratishdir. Ushbu bosqichda semantik maydonning
doimiy ravishda o‘zaro boyituvchi kengayishi, nafaqat axborot
almashinuvi, balki qiymat, ma’naviy va axloqiy salohiyat
almashinuvi ham bo‘lishi kerak. Talabalarga buni his qilishlariga
imkon beradigan o‘quv jarayonining bunday aks ettiruvchi
makonida yashash kerak. Bunday “his qilish”, “yashash” ularga
orttirilgan tajribani o‘z ta’limiga, keyinchalik esa kasbiy faoliyatiga
o‘tkazishga yordam beradi va bizning fikrimizcha, ular uchun bu
jarayonda o‘z-o‘zini rivojlantirish vositasiga aylanadi. Muloqot va
gumanitar universitetning o‘quv jarayonida darslarni o‘tkazishning
dialogik shakllaridan foydalanish asosida o‘zaro ta’sir o‘tkazish
o‘quv jarayoni sub’ektlariga o‘zlarining qiymat ko‘rsatmalarini
taqdim etishga imkon beradi. Talabalarning axborotlar bilan ishlash
kompetensiyasini rivojlantirish jarayonida ushbu hodisaning o‘z
ma’nolarini “tarbiyalash”, “an’anaviy” tushuntirish “o‘quv jarayoni
bilan emas, balki o‘ziga xos tushunish” muhitini yaratish bilan
boshlanishi kerak, buning natijasida talabalarning sub’ektiv tajribasi
rivojlanadi.
