|
Toshkent 2014 B. M. Azizov, I. A. Israilov, J. B. Xudoyqulov o
Pdf ko'rish
|
| bet | 113/163 | | Sana | 02.06.2024 | | Hajmi | 3,18 Mb. | | #259446 |
Bog'liq 64363c7a88a43oynali vegetatsion uycha
I VIII-bob. Lizimetrik tajribalar
152
Atmosfera yogMni yer yuzasiga tushganda butunicha tuproqqa singib
ketmaydi. Namlikning ma‟lum qismi o„simlik ta‟sirida (tashqi qobiq,poya va
barglarda) va qaytadan atmosferaga bugManadi. Boshqa qismi relef qiyaligiga
ko„ra tuproq yuzasi bo„ylab ma‟lum bir oqimda oqi ariq, soy va daryolarga
kuyiladi. Ma‟lum bir qismi tuproqqa singib tuproq suv rejimini shakllantiradi.
Tuproq yuza qatlami shuningdek atmosferada molekulyar va termik
konsentratsiya holatida mavjud boMgan suv bugMarini ham o„zlashtiradi.
Bundan tashqari bugMar kondensatsiyasi va sizot suvlarining koMarilishi
hisobiga ham tuproqning xaydalma qatlamida namlikning koMarilishi
kuzatiladi.
Namlikning tuproq sathidan va o„simlik orqali transpiratsiya jarayonida
sarflanishini o'rganish ancha murakkab, bir qator qiyinchiliklar vujudga
keltiradi. Bunda barcha omillami hisobga olish lozim .
Olib borilgan ilmiy tadqiqotlar tuproqqa namlik asosan gravitatsion suv
holatida singadi, namlikning ma‟lum bir qismi yer ostiga sizib zovurlar orqali
suv xavzalari va daryolarga kuyiladi.
Tuproqning suv singdiruvchanlik imkoniyati ham turlicha boMadi. Ya‟ni,
tuproqning suv singdiruvchanligi tuproqning g„ovakligi, strukturasi va organik
moddalar miqdoriga bogMiq.
Tuproqning suv rejimini aniqlashning eng maqbul , haqiqatga yaqin
usullaridan biri hisobida ko'pchilik olimlar tomonidan lizimetrik tajribalar tan
olingan .
Lizimetr- yunoncha /
у s о n
so„zdan olingan boMib , yeruvchan degan
ma‟noni bildiradi. Taniqli ingliz kimyogar olimi , shuningdek meterologiya bilan
|
| |
