|
I BOB.
MA’LUMOTLAR BAZASI VA MBBT HAQIDA TUSHUNCHA |
| bet | 237/265 | | Sana | 14.05.2024 | | Hajmi | | | #233465 |
Bog'liq 11-sinf yangi 2022 (2)I BOB.
MA’LUMOTLAR BAZASI VA MBBT HAQIDA TUSHUNCHA
307
Quyida eng keng tarqalgan kiberhujum turlari keltirilgan:
Kiberhujum
Kiberhujum vazifasi
Nima qilish kerak?
Fishing
Begona shaxsning o‘zini ishonchli
shaxs yoki tashkilot sifatida ko‘rsatib,
shaxsiy maʼlumotlarni, masalan,
parol va kredit karta maʼlumotlarini
yig‘ishga urinishi.
Hech qachon maxfiy ma’lumotni elektron
pochta orqali yubormang yoki telefon
orqali aytmang. Shubhali ko‘ringan
xabarlarni ochmang va o‘qimang.
Ishonch hosil qilish uchun avval elektron
pochta manzili va domen nomi to‘g‘ri
ekanligini tekshiring.
Pharming
Farming xakerlar tomonidan
Internet foydalanuvchisini haqiqiy
bank, savdo va xizmat ko‘rsatish
korxonalarining soxta veb-saytlariga
avtomatik ravishda qayta yo‘naltiradi
va parollarni “o‘zgartirish” imkonini
beradi. Parollarni o‘zgartirish o‘rniga,
u asl login, parolni saqlab oladi va
ulardan foydalanadi.
Parolni o‘zgartirishni talab qilgan vaqtda
parolni o‘zgartirish uchun yuborilgan
havolalarga kirmang.
Mahfiy ma’lumotlarni talab qiluvchi har
qanday veb-sayt domen nomi va veb-
manzilini tekshiring.
Ransomware
Ransomware virus bo‘lib, u
foydalanuvchining barcha fayllarini
bloklab qo‘yadi va undan foydalanish
uchun ma’lum miqdordagi to‘lovni
amalga oshirishni talab qiladi.
Internetda huddi shu holat uchun
foydalanuvchilar pul to‘lagan yoki
to‘lamaganligini bilishga harakat qiling.
Fayllar so‘ralgan pul miqdoriga arziydimi
yoki yo‘qmi? Puxta o‘ylab ko‘ring va qaror
qabul qiling.
Zararli
dasturiy
ta’minot
Zararli dasturiy ta’minot qurilmalarni
to‘xtatadi yoki sezilarli darajada
sekinlashtiradi. Zararli dasturlar
elektron pochta qo‘shimchalari yoki
musiqa, rasmga yashirilgan xavfli
tarkib orqali tarqatiladi.
Zararli dasturlarga qarshi Avast,
Kasperskiy, Bitdefender kabi dasturlar,
xavfsizlik devori va ruxsatsiz kirishni
taqiqlovchi tizimlardan foydalaning.
DDoS-
hujumlari
DDoS hujumlari buzg‘unchiga tizim
yoki serverga katta miqdordagi
trafikni yo‘naltirganda, uni biroz
vaqtga to‘xtatib turishga yoki
umuman to‘xtatishga majbur qilgan
vaqtda sodir bo‘ladi.
Afsuski, DDoS hujumlari uchun universal
himoya yo‘q. Buning uchun apparat,
dasturiy ta’minot, hatto tashkiliy chora-
tadbirlarni o‘z ichiga oluvchi kompleks
yondashuv zarur. Hujum qilinayotgan
IP-manzilni blokirovka qilish va hujumni
aniqlash uchun maxsus apparat va
dasturiy vositalardan foydalaning.
|
| |
