Beton qorishtiruvchi mashina uchun ishlatiladigan materiallar
TUPROQLAR-kaolinit,kvars qumi ,dala shipati,slyuda kalsy va magnit
korbanatlari xamda temir oksidi kabi minerallari tashkil topgan sochiluvchan
Tuproqni suv bilan qorishtirganda plastic xolaga utadi.Quritganda
esa uz shaklini
saqlaydi ,ammoqayta suv tasirida plastic xolatga utadi .Bu xususiyat uni boshka
xom ashyolardan ajratib turadi .Tuproq dala shpati rabi tog jinslarning suv xarorati
xavodagi uglirislata va mexanik kuchlar ta‟sirida buzilishdan xosil bulgan .Tuproq
asosan ,sopol buyumlar tayorlashda ishlatiladi . Tarkibidagi qum miqdoriga kura
tuproqlar ogir tuproq,tuproq,qumli tuproqlarga bulinadi .Ulaning tarkibi kimyoviy
turlichadir.
QUM-donalarining kattaligi 0.14dan5mm gacha
bulgan sochiluvchan jins
tarkibiga kura qumlar kremniy dala shipati ,ohaktosh ba pemzaliy turlarga
bulinadi.Tog va jar qumlari notekis qirrali shakilda buladi ,bunday qumlarda beton
uchun zararli bulgan tuproq chang aralashmasi va organic moddalar ko‟proq daryo
va dengiz qumi yumaloq ,sirti silliq bulib tarkibida zararli aralashmalar kam ,cho‟l
qumida esa mayda va sirti silliq shakilda buladi.
Bunday qumdan beton
konstruksiyalari ishlansa, sement xarajati 15-30foizgacha ortadi.Qum tarkibida
tuproq miqdori 10foizdan ko‟p bulsa qumli tuproq deb ataladi.Qumning o‟rtacha
zichligi1500kg/
ga teng , uni silkitib zichlaganga zichligi 1600-1700kg/
ga
etadi.Qum
qnchalik mayda bulsa ,namligining ortishi bilan xajmi xam
kattalashadi,qumni
qabul
qilishda
uning
namligi1-3foizgacha
bulsa,xajmini10foizgacha bulsa, xajmini 10foizga kamaytirib olish lozim,agar
namligi 3-10foizgacha kamaytirib olish lozim, agar namligi 3-10foizgacha bulsa,
xajmi 15foizga kamaytiriladi Qish sharoitida ochiq erda saqlangan qumning hajmi
har bir 15foiz kamaytirib olinadi. Quruq qumning issiqlik koefisenti 0.3-0.4vt/
grad.
Qurilishda qum asosan beton korishmalari uchun mayda to‟ldirgich
sifatida
ishlatiladi,yaxshilab tuyilgan kremniy qumlari sementlar uchun faol gidravlik
qo‟shimcha sifatida ishlatiladi
SHAGAL-xar xil tog jinslarining parchalanishidan
xosil bulgan sochiluvchan
jins .Tashqi ko‟rinish buyicha shagalning sirti silliq, yumaloq shakilda bo‟lib,
yirikligi 5-70mm,zichligi 2500-2700kg/
,xajmi massasi 1600-1800kg/
ga
teng,kelib chiqishiga ko‟ra shagal,tog,daryo va dengiz shagallariga bulinadi. Ular
yumaloq ignasimon tuxum va yupqa ninasimon shagallar uchraydi. Tabiatda
ko‟p uchraydigan xarsang tosh jinslarining
parchalanishdan kelib chiqqan,
Maydalangan xarsang toshdan chaqiq toshlar olinadi va beton uchun yirik
to‟ldirgich sifatida ishlatiladi.
