IKKI KONUSLI BARABANLI EGILUVCHAN BETON QORISHTIRGICH MEXANIK
USKUNA VA MASHINANING ASOSIY KO’RSATKICHLARINI HISOBLARI
IKKI KONUSLI BARABANLI BETON ARALASHTIRGICH ISHLAB
CHIQARISH SAMARADORLIGINI ANIQLASH
Ikki konusli aralashtirgich osilgan vali bilan geometrik o‟q konussimon
yuzani tavsiflaydi. Yaxlit asosga (1) tashqi konus (2) boltlarda mahkamlanadi.
Konus ichki ishchi tomonlari bilan marganestli po‟latdan zirhli plitalari (3)
yotqizilgan. Konusga ko‟ndalang (4) qo‟yilgan bosh (5) mahkamlangan, unga
asosiy valning (6) osma podshipniklari o‟rnatiladi. Ko‟ndalang (4) markazida
qo‟zg‟almaydigan osma nuqtaga ega bo‟lgan asosiy valga ichki aylanadigan
konus (7) joylashtirilgan. Valning pastki oxirida yo‟nib kengaytirilgan qiyali
vtulka (8) qo‟yilgan bo‟lib, unga konussimon tishli g‟ildirak (9)
mahkamlangan. Ushbu g‟ildirak reduktor va val (11) uzatmasi (yoki pona tasmali
o‟tkazish yordamida) orqali dvigateldan aylanishga keltiruvchi tishli g‟ildirak (10)
bilan ilashmada joylashgan. Qorishma konus yasovchi markazi siljigan vtulka
aylanishida ketma–ket tashqi konusning ichki devorlariga
goh yaqinlashadi va
g oh undan uzoqlashadi. Qorishmaga ega material yuklanadigan 15
darchaga (12) beriladi va konuslar o‟rtasida aralashib, asta–sekinlik bilan pastga
tushadi, so‟ng kamera (13) orqali bo‟shatiladi.1–rasm. O‟rtach konusli
aralashtirgich chizmasi. Osma podshipnik yuqorisi konusning yon tomonida
o‟zining pastki qirqilgan tayanch xalqasiga tayanadigan tayanch xalqa (14) va
vtulkadan (15) tashkil topgan. Vtulka (15) konussimon vtulkaga (16) qo‟yilgan
va tayanch xalqa (14) bo‟yicha dumalanishi mumkin. Konusga (2) zirhni (3)
zich yopishishini ta‟minlash uchun ular o‟rtasidagi tirqishga stement
qorishmasi quyiladi. Qorishma o‟lchami yuklanadigan
tirqishi eni bilan
tavsiflanadi. 900/160 o‟lchamli yirik barabanli konusli qorishma yuklanadigan
tirqishi eni 900 mm tashkil etadi.
Shunday qilib, ishlab chiqarish samaradorligi, aylanishlar soni va energiya
sarflanishini aniqlash uchun uzluksiz harakatlahuvchi kurakli aralashtiruvchi
keltirilgan formulalarga tegishli tuzatishni kiritib,
konusli ikki valli uchun
ham foydalanish mumkin. Lekin, ta‟kidlash zarurki, ushbu formulalarni faqat
og‟irlik kuchi ta‟siri ostida material chiqadigan konusli aralashtirgich
hisoblashda tadbiq etish mumkin. Shunday ekan, uzluksiz ikki valli keltirilgan
formulalar yuqorida ko‟rib chiqilgan konusli aralashtirgichning (uzun konusli)
birinchi ikkita tipi uchun haqiqiydir. Ikki tipdagi aralashtirgich ya‟ni ikki vali
bilan hisoblashda og‟irlik kuchi va markazdan qochma kuch inerstiyasi ta‟siri
ostida qorishma material chiqishida ushbu formulalar to‟g‟ri kelmaydi. a) b) 2–
rasm. konusli barabanli ishlab chiqarish samaradorligini aniqlash sxemasi. (2–
rasm) muvofiq, quyidagini yozamiz: β+
= α ≤ 2φ . (1) Shunday qilib, konusli
uzluksiz uchun ham qamrash burchagi va ishqalanish burchagi o‟rtasidagi
bog‟liqlik to‟g‟ridir maydalagichda qamrash burchagi 21–
ga teng deb qabul
qilinadi. Ikki konus bo‟yicha hisoblashlarni bajarish uchun ishlab chiqarish
samaradorligini aniqlash sxemasidan (2–rasm) foydalanamiz. Bunday holatda,
vertikal (tik) val va konusli maydalagich o‟qlari parallel (xuddi
qo‟zg‟almaydigan valli maydalagichga o‟xshab) ishlashida ruxsat etiladi.
Osilgan vali bilan uzun konusli maydalagich (2–rasm, a chizma) uchun
ularning konus maydalagich o‟qi va vali o‟qi o‟rtasidagi qiyalik burchagi 2–
30dan oshmaydi, xatolik esa uncha ko‟p bo‟lmaydi.Konus
valning bir aylanishi
yoki konus material kesimi tushishi quyidagi formuladan aniqlanadi:
F = (a + s) + a / 2 · h
. (2)
Tushadigan material xalqasining o‟rtacha diametri konus pastki diametriga
Dp taxminan teng deb qabul qilinganda, valning bir aylanishida chiqadigan
quyidagi material hajmini olamiz: 17V = π Dp· 2a + s / 2 · h
. (3)
Tushayotgan xalqa kesimi balandligini h AVS uchburchakdan aniqlaymiz,
bunda konus yasovchi burchaklar qiyaligi tegishlicha β va
teng desak,
eksstentrigi (mexanizmda umumiy o‟q bilan bir markazga ega bo‟lmagan
disksimon detal) r esa c = h tg β; b = h tg
, bu erda s + b = s = 2r = h (tg β + tg
,) ga teng.h = 2r / tg β + tg
m. (4) Shunday qilib, (3) formulani quyidagicha
o‟zgartirishimiz mumkin:
V = π Dp· 2a + s / 2 · 2r / tg β + tg
(5) s = 2r o‟rniga qo‟ysak, quyidagini olamiz:
V = π Dp· (a + r) · 2r / tg β + tg
=
4,97 kg/sek (6)
Konusli qorishma ishlab chiqarish samaradorligi val aylanishi n bo‟lganda
va yumshatish koeffistientida φ quyidagi formula bo‟yicha aniqlanadi:
= Vφn = π Dp· (a + r) · 2rφn / tg β + tg
= 2π · Dp(a + r) rφn / tg β + tg
/sek, (6) yoki
=
·
=2πDp(a+r)rφn
/tgβ+tg
=2*3,14*0,8(900+0,5)*0,5*0,6*6*2600/0,8=
26,5 kg/sek. (7)
=
·
=2πDp(a+r)rφn
/tgβ+tg
=2*3,14*0,8(700+0,5)*0,5*0,6*7*2600/0,8=
33 kg/sek.
(6) va (7) formulalarda hamma chiziqli o‟lchamlari m da berilgan, n –
ayl/sek da, γayl.– materialning hajmiy massasi, kg/m3. Qiya
konusli maydalagich
uchun ishlab chiqarish samaradorligini aniqlash formulasi bir qancha
boshqacha ko‟rinishda [quyidagi (9) va (10) formulalarga qarang] qabul
qilinadi. a chizmadan ko‟rinib turibdiki, tashqi va ularning pastki qismi
orasida uzluksiz konuslari parallel maydonga ega,
shu tufayli chiqayotgan
materialning nisbatan bir jinsliligini (o‟lchamlari bo‟yicha) ta‟minlaydi. Bular
haqqoniy sharoitda, har bir material ushbu maydonni o‟tishi vaqti vertikal (tik)
valning bir aylanishi uchun talab etiladigan vaqtdan kam bo‟lishi mumkin emas.
Lekin bu, bir jinslilik qorishma oshirish uchun maydon parallelligining
uzunliklarini kattalashishini inkor etmaydi. Qayd etilganga muvofiq, valning bir
aylanishida qorishma tushayotgan material hajmi quyidagi formula bo‟yicha
aniqlanadi: V = dl
(8)
bu erda: d – chiqayotgan bo‟laklar
diametri, mm; l – maydon parallelligi uzunligi,
m;
– maydon parallelligida aralashmadan konusning o‟rtacha 18 diametri,
odatda pastki diametrga Dp teng deb qabul qilinadi. Konusli qorishmaning ishlab
chiqarish samaradorligi val aylanishi nbo‟lganda va yumshatish koeffistientida φ
quyidagiga teng bo‟ladi:
= Vφn = d l π
φn
/sek, (9) yoki
kg/sek, (10)
=4,97 kg/sek,
bu erda: φ – yumshatish koeffistienti, 0,25–0,6 ga teng; n – aylanishlar soni,
ayl/sek;γayl.– hajmiy massa, kg/
