• Mavzu: Matrisalarni tashkil etish.
  • T a ’rif.
  • Resurs l ar Iqtisodiyot tar m oqlari S a noat
  • Toshkent axborot texnologiyalari universiteti urganch filiali kompyuter injiniringi fakult




    Download 153.91 Kb.
    Sana25.11.2022
    Hajmi153.91 Kb.
    #31824
    Bog'liq
    matritsalarni tashkil etish .dasturlash.maruza
    167 ВМ, анадр, Marketing Test.pptx, n0mKkX1C58WxLR8y1YkICrhfjuZ3ruhVceTJ5pDl, Biologiya o (2) (1), Yangi Odob-axloq qoidalari иловалар билан, ijtimoiy pedagogika-1, O\'A bo\'yicha namuna ishchi dasturi, Oliy ta\'lim-tenikum —uchun, taq Telekommunikatsiya asoslari, 0b94314f-e3b7-467a-90a6-8702e85aeced, 5 - sinf test 1 matem, 1. Aniq integralga keltiriladigan masalalar haqida, Kabilov Otabek gidravlika



    MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
    TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
    URGANCH FILIALI
    KOMPYUTER INJINIRINGI FAKULTЕTI

    963-21 guruh talabasi Setmamatov Asadbekning


    Dasturlash1 ma’ruza fanidan yozgan


    Tоpshirdi: A. Setmamatov


    Qabul qildi: S. Masharipov
    Urganch – 2022


    Mavzu: Matrisalarni tashkil etish.

    Matritsa tushunchasi va unga asoslangan matematikaning “Matritsalar algebrasi” boʻlimi amaliyotda, jumladan, iqtisodiyotda katta ahamiyat kasb etadi. Bu shu bilan tushuntiriladiki, aksariyat iqtisodiy obyekt va jarayonlarning matematik modellari matritsalar yordamida sodda va kompakt koʻrinishida tasvirlanadi.


    Matritsa tushunchasi birinchi marta ingliz matematiklari U.Gamilton (1805-1865-y.y.) va A.Kel (1821-1895 y.y.) ishlarida uchraydi. Hozirgi kunda matritsa tushunchasi tabiiy va amaliy jarayonlarning matematik modellarini tuzishda muhim vosita sifatida qoʻllaniladi.
    Ta’rif. Matritsa deb mta satr va n ta ustunga ega boʻlgan qavslar ichiga olingan toʻrtburchakli sonlar jadvaliga aytiladi.
    Matritsalar lotin alifbosining bosh harflari bilan belgilanadi. Matritsani tashkil qilgan sonlar uning elementlari deyiladi. Matritsa oʻlchami mn kabi yoziladi.Matritsaning i satr, j ustun kesishmasidagi element aij kabi
    belgilangan. Demak, a34 3 - satr va 4 - ustin kesishmasida joylashgan elementdir. Ba’zida matritsalarni yozishda (...) qavslar oʻrniga [...] qavslar yoki ||...|| kabi
    belgilardan foydalaniladi.
    Aytaylik quyidagi jadvalda iqtisodiyotning tarmoqlari boʻyicha resurslarning taqsimlanishi berilgan boʻlsin:
    Resurslar Iqtisodiyot tarmoqlari

    Sanoat Elektr energiyasi resurslari 7,3
    Mehnat resurslari 4,6
    Suv resurslari 4,8
    Qishloq xoʻjaligi 5,2 3,1
    6,1






    Bu resurslar taqsimotini matritsa koʻrinishida quyidagicha yozish mumkin: 7,3 5,2




    A4,6 3,1 . Bu matritsaning oʻlchami 32 boʻlib, satrlari resurs turlariga ustunlari 4,8 6,1
    esa tarmoqlarga mos keladi.
    (1n) oʻlchamli matritsaga satr matritsa, (m1) oʻlchamli matritsaga esa ustun

    matritsa deyiladi, ya’ni


    1

    a
    K a 1 12

    11 1n , L 21 .


    am1 

    Bundan tashqari ba’zida bu matritsalar mos ravishda satr-vektor va ustun-vektor deb ham ataladi. Matritsaning elementlari esa vektorlarning komponentlari, deyiladi.
    Har bir elementi nolga teng boʻlgan, ixtiyoriy oʻlchamli matritsaga nolmatritsa deb aytiladi va quyidagi koʻrinishda boʻladi:
    Ixtiyoriy oʻlchamli matritsaning bir necha satr yoki ustunlarini oʻchirishdan hosil bo‘lgan kvadrat matritsa determinantiga matritsa osti minori deyiladi. Bu kvadrat matritsa tartibi matritsa osti minorning tartibi deyiladi. Agar berilgan matritsa kvadrat shaklda boʻlsa, uning eng katta tartibli minori oʻziga teng.



    1

    0



    0




    ...
    0
    0 ... 0 ... ... ...
    0 ...
    0



    0




    ....
    0


    Ta’rif. Ava B matritsalar bir xil oʻlchamga ega boʻlib, ularning barcha mos elementlari oʻzaro teng boʻlsa, bunday matritsalar teng matritsalar deyiladi va
    AB koʻrinishda yoziladi.
    Download 153.91 Kb.




    Download 153.91 Kb.

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Toshkent axborot texnologiyalari universiteti urganch filiali kompyuter injiniringi fakult

    Download 153.91 Kb.