TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI 2021/2-SON
208
Аннотaция. В статье рассказывается об одном из видов прикладного
искусства –вышивке, о еѐ истории, вышивальных изделиях, орнаментах в ней.
Было отмечено, что
история самаркандской вышивки, ее уникальность и
орнаменты на этих изделиях связаны с традициями народа. Сделан вывод об
оригинальности самаркандской вышивки.
Ключевые слова: сюзане, джайпош, болинпуш, такияпуш, ойнадон,
шонадон, гирихы, ислими, стилизaция, лулабаш, бугжома, мешок с солью,
стена для игры в кости, вышивка, джайнамоз, гулкурпа, палак, кирпич, узорные
мотивы, свадебные вещи и размножение, плодородие перец, гранат, магические
силы.
SPECIFICITY SAMARKAND EMBROIDERY
(CHARACTERISTICS OF SAMARKAND DISTRICT)
Makhkamova G.A. – teacher of Samarkand State University
Annotation. The article tells about the history of embroidery, one of the types
of applied art, embroidery products, ornaments in it. It was noted that the history of
Samarkand embroidery, its uniqueness and ornaments on these products are
associated with the traditions of the people. The conclusion
is drawn about the
originality of the Samarkand embroidery.
Key words: sozana, jaiposh, bolinposh, takiyaposh, oinadon, shonadon, giriks,
islimi, stylization, lolabash, bogjoma,
bag of salt, dice wall, embroidery, jainamoz,
gulkorp, palak, brick, patterned motifs, wedding sarpos and breeding, fertility pepper,
pomegranate, evil spirits and magical powers.
Kashtachilik – amaliy san‘atning qadim turlaridan biri bo‗lib,
ipak va paxta
matoga tabiiy bo‗yoqlardan olingan iplar bilan mevalar, gul(lola, gunafsha, chinnigul,
atirgul)lar va barglar, daraxt va butalar, hayvon va qushlar tasviri tikilgan.
Kashtachilikda xona interyeri va kiyimlarni bezatishda foydalanilgan. Bu buyumlar-
so‗zana, joypo‗sh, oy palak, zar devor, yostiqpo‗sh, lo‗labosh, bo‗g‗joma, oyna xalta,
tuz xalta va boshqa buyumlardir [1].
Xalqimiz azal-azaldan uylarni so‗zanalar bilan bezatishgan.
Uylarning deraza
va eshik pardalariga, kelinchak uylarining devorlariga rang-barang naqshli
so‗zanalar ilishgan.
Dasturxon va joynamozlar, erkak va ayollarning liboslari:
belbog‗, do‗ppi, kelinlar libosidagi betakror bezakli kashtalar, popurlari bilan yanada
bejirimlashib insonni ko‗zini quvontiradi. Kashtaga tikilgan bu bezaklar va
naqshlarning, undagi ranglarning ramziy ma‘nosi bor. Masalan, anor mevasi –
hosildorlik, oila va ko‗payish; qalampir tasviri – yomon ko‗zdan saqlash; bo‗tako‗z –