9.1. Operatsion tizim (OT)lar haqida umumiy ma’lumotlar
Operatsion tizim – hisoblash tizimi (HT)ning hamma resurslaridan
eng samarali foydalani
sh
va u bilan ishlash qulay bo„lishi uchun mo„ljallangan tizimli boshqaruvchi va ishlovchi d
asturlar
kompleksidir. Hozirgi paytda tezkorligi sekundiga bir necha million operatsiya bo„lgan yu
qori
unumdorli HTlarni faqat OT yordamida to„liq yuklash mumkin. HTlarining dasturaviy ta‟m
inotida
operatsion tizim asosiy o„rinni
egallaydi, chunki u hisoblash jarayonining hammasini rejala
shtiradi
va nazorat qiladi. Dasturaviy ta‟minotning istalgan komponenti
albatta OT boshqaruvida i
shlaydi.
Zamonaviy foydalanuvchi OT vositalarisiz HT bilan muloqot qilish imkoniyatiga ega emas, chu
nki
OT unga matnni muharrirlash,
dasturlarni sozlash, dialogni tashkil qilish,
fayllar bilan ishl
ash va
boshqa hisoblash protseduralari uchun har xil servis xizmatlarini taqdim etadi.
Dastlab zamonaviy OTlarning prototipi EHM ikkinchi avlodi operatorlarini lentalar va
perfokartalar kolodasini mos hisoblash qurilmalariga o„rnatish, bajarish dasturlarni yuklash (kirit
ish),
ma‟lumotlarni o„qishdagi va protsessor navbati (ketma-
ketligi)ni tuzish, lentani qayta o„rash va h.k.
kabi oddiy (qoloq) ishlardan ozod qilish vositasi sifatida yaratilgan.
