|
Toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi maxsus dori turlari texnologiyasi
|
| bet | 45/316 | | Sana | 16.01.2024 | | Hajmi | 6,71 Mb. | | #138330 |
Bog'liq Toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafe Maqola yozish qoidalari, 3-Ma’ruza Mavzu Yоshiga qarab beriladigan dorilar. Bolalarga, y-www.fayllar.org, Erkinov Humoyun, 3.1. differentsial tenglamalar, 14-dars-Kompleks-sonlar 55KALSILAKS shamchalari
Tarkib:
Natriy gidrokarbonat 0, 20
Kalsiy laktat 0,10
Askorbin kislotasi0,05
Kakao moyi 2,0
Bu shamchalar quyish usuli bilan tayyorlanadi. Ta’siri 10-15 daqiqadan so‘ng namoyon bo‘ladi.
Bolalar shamchalarining o‘ziga xos tomonlari:
1. XI DF ko‘rsatmasi bo‘yicha bolalarga mo‘ljallangan shamchalar og‘irligi 0,5 - 1,5g oralig‘ida bo‘lishi kerak va albatta shifokor tomonidan 1 shamcha - og‘irligi retseptda ko‘rsatilishi lozim;
2. Asosan suvda erimaydigan asoslar qo‘llaniladi;
3. Ta’sir etuvchi moddalarning dozalariga e’tibor berish lozim.
Shamchalarning ijobiy tomonlarini hisobga olgan holda, hozirda ularning takomillashtirilgan shakllari tavsiya etilmoqda. Ulardan biri bu rektal kapsula va rektiolalar. Rektal kapsulalar jelatin (64-70%) va glitserin (30 - 36 %) aralashmalaridan tayyorlangan va suspenziya, emulsiya, pastasimon yoki suyuqliklarni joylashtirish uchun mo‘ljallangan mayda idishcha ( giloflardir).
Ularning afzallik tomonlariga, shamchaga nisbatan yordamchi moddaning miqdori kamligi, saqlash sharoitlari uncha cheklanmagan va issiq iqlimga ega bo‘lgan mamlakatlarda ishlatish qulayligi. Rektal kapsulalarning ko‘rinishi noksimon, konussimon, tuxumsimon bo‘lishi mumkin va bolalar amaliyotida ishlatish juda ham qulay.
Pediatriya amaliyotida antibiotiklar, analgetiklar, trankvilizatorlar, tinchlantiruvchi, spazmolitik ta’sirga ega bo‘lgan rektal kapsulalar qo‘llaniladi.
Bolalar amaliyotida rektiolalar keng ishlatilmokda. Bu dori turlari rektal pipetkalari yokimikroklizmalari deb ham yuritiladi. Ular 3-5 ml hajmli, plastmassadan yasalgan elastik idishchalardir ( konteynerlar). Rektiolalar ko‘rinishi 2- rasm keltirilgan.
Rasm 1.Rektiola- rektal pipetka
Rektiolalar ichki qismiga suyuq yoki quyuk dorivor moddalarni joy-lashtirish mumkin va ular bir marta ishlatishga mo‘ljallangan bo‘ladi. Rektiolalarni afzallik tomonlari: uzoq muddat saqlanishi, shamchalarga ko‘ra tezrok ta’sir ko‘rsatishi, ishlatilishi nisbatan gigienikligi, dozasi aniq bo‘lishi, ishlatilishi qulayligi.
Rektiolalar tarkibida xloralgidrat, gormonlar, barbituratlar va har hil surgi dorilar kiritilish mumkin. Rektal dorilardan tashqari bolalar amaliyotidasurtmalar keng qo‘llaniladi. Bolalarga surtmani yaratishda ularning teri tuzilishi va fiziologiyasini o‘ziga xosligi hisobga olinadi. Ularga taklif qilinayotgan surtmalarni tayyorlashda asosga katta ahamiyat beriladi. Masalan, vazelin va lanolin tarkibli asos uncha to‘g‘ri kelmaydi. Shuning uchun bolalarga mo‘ljallangan surtmalarda ko‘pincha emulsion va gidrofil asoslarni ishla-tish tavsiya etiladi.
Emulsion asoslar. Bu asoslar moyning suvdagi yoki suvning moydagi emulsiyalarini hosil qiladi. Ular teridan suv bilan oson yuvilib, o‘zida erigan moddalarni tez ajratish xususiyatiga ega, surtmalar tayyorlanganda kam yog‘ sarflanadi.Emulsion asoslardan tayyorlangan surtmalardan dori moddasini tez so‘rilishi, ularning tarkibidagi emulgator (SFM) hisobiga ta’minlanadi. Emulgatorlar sifatida lanolin, emulgator T-2, emulgator N-1, tvin-80, spenlar, setil spirti keng qo‘llaniladi. Masalan, asos komponentlari sifa-tida PEG -300 va 4000, setil spirti, monooleat, tvin-80 va suv qo‘llanilishi mumkin. Bunday asoslar yumshoq konsistensiyaga ega bo‘ladi va bolaning nozik terisiga engil surtiladi. Misol, bolalargamo‘ljallangan antigistamin preparatlarni saqlovchi surtmalaruchun gidrofil asosni (PEG, propilen-glikol, sorbitaning monopalmitati (spen-40) va suvdan iborat bulgan asos ) ishlatish tavsiya etiladi. Undan tashqari, bolani terisini nozikligini hisobga olgan holda, surt-malar tarkibiga terini gaz - havo almashishiga to‘sik bo‘ladigan, terini quritadigan xususiyatga ega bo‘lgan moddalarni kiritilishi cheklangan bo‘lishi lozim.
|
| |
