|
Toshkent kimyo-texnologiya instituti y. Q. Qodirov, A. T. Ruziboyev, A. A. Abdurahimov yog’larni rafinatsiyalash va katalitik modifikasiyalashBog'liq YOG’LARNI RAFINATSIYALASH VA KATALITIK MODIFIKASIYALASH darslikDezodorasiyani
texnologik
sharoitlari.
Sanoatda
ishlatilayotgan
dezodorasiya qurilmalarida hid beruvchi moddalarni haydash jarayoni qalin
qatlamda, plyonkada yoki dastlab plyonkada, keyin esa qalin qatlamda olib boriladi.
Dezodorasiya davriy, yarim uzluksiz yoki uzluksiz holda amalga oshiriladi.
Davriy dezodoratorlarda bug’ barbatyori ustidagi yog’ qatlami katta bo’lib,
bug’ni yog’ bilan kontakti dezodoratorga berilayotgan bug’ni tezligi yoki bosimiga
bog’liq bo’ladi. Lekin berilayotgan bug’ning tezligi chegaralangan. Agar katta
tezlikda bug’ berilsa, dezodoratordan chiqayotgan bug’ bilan ilashib ketadigan yog’
miqdori, ya’ni yo’qotishlar ko’payib ketadi.
Uzluksiz ishlaydigan dezodoratorlarda bug’ va yog’ kontakti yupqa
qatlamlarda, tarelkalarda, plastinkalarda sodir bo’lgani uchun osonlik bilan bug’ va
suyuqlik fazalari orasida muvozanatga, shunindek bug’ bilan bir xil darajada
puflashga erishiladi.
Yuqori sifatli dezodorasiya qilingan yog’ olish uchun umumiy talablardan
(yuqori harorat, chuqur vakuum) tashqari quyidagilarga rioya qilish kerak:
1) dezodorasiya vaqtida yuqori haroratda yog’ni iloji boricha qisqa vaqt
ushlash kerak;
2) yog’lar, dezodorasiyadan oldin deaerasiya ya’ni havosizlantirilishi shart;
3) yog’larni qizdirganda, dezodorasiya vaqtida va sovutish paytida nam havo
bilan kontaktda bo’lishidan saqlash kerak;
138
4) dezodorasiya tamom bo’lgandan keyin, uskunalar to’xtatilsa ulardan yog’
bo’shatilishi va barcha qismlari yuvib tozalanishi lozim.
Yog’larni dezodorasiya qilish uchun turli dezodoratorlar ishlatiladi:
1. Davriy (uzlukli) dezodoratorlar.
2. Uzluksiz ishlaydigan dezodoratorlar (A1-MND, De-Smet, “Alfa-Laval”,
Sunman, Hua-Tai).
Davriy hidsizlantirish jarayonida harorat 170-210
0
C bo’lsa, uzluksiz
jarayonda esa 230
0
Sgacha bo’ladi. Apparatlardagi qoldiq bosim 5mm simob
ustuniga teng bo’ladi. Vakuum hosil qilish uchun ko’pbosqichli bug’ejektorlar
(bug’-ejektorli vakuum nasos) ishlatiladi.
Bug’ejektor harakatining mohiyati shundaki, soplodan chiqayotgan
bug’ning tezligi 1000 m/s gacha yetadi. Bunday katta tezlikda bug’ o’zi bilan birga
kameradagi bug’ va gazlarni ilashtirib ketadi va kondensatorga kirib,
kondensasiyalanadi. Dezodoratordan kameraga yangi bug’ va gaz keladi. Shunday
qilib sistemada vakuum hosil bo’ladi.
10.1 – rasmda besh bosqichli bug’ ejektorli vakuum nasosning sxemasi
ko’rsatilgan bo’lib, u beshta ejektor va uchta suvli kondensator yig’indisidan iborat.
Bu qurilmani o’ziga xosligi shundaki I va II bosqich bug’ ejektorlari oraliq
kondensatorsiz ketma-ket ulangan.
Besh bosqichli bug’ ejektorli vakuum nasos quyidagicha ishlaydi. Soplo (1)
orqali ejektorlarga bir vaqtning o’zida ishchi bug’ beriladi, patrubka (2) orqali esa
barcha kondensatorlarga sovutuvchi suv beriladi; patrubka (6) orqali
kondensatorlardagi ishlatilgan suv barometrik truba bo’ylab barometrik quduqqa
tushadi. Bug’-gaz aralashmasi I bosqich ejektorga keladi, bu yerda u ishchi bug’
orqali 0,13-0,26 kPa(1-2mm sim.ust.)dan 0,8 KPa(6mm sim.ust.)gacha siqiladi.
Keyin bug’lar aralashmasi I ejektordan II bosqich ejektoriga o’tadi va bu yerda
sovutuvchi suv haroratiga qarab 4 kPa(30mm sim.ust.)gacha siqiladi. Hosil bo’lgan
bug’lar aralashmasi kondensator (3) da kondensasiyalanadi. Kondensasiyalanmagan
bug’lar III-bosqich ejektorga kiradi va bu yerda 16 kPa(20mm sim.ust.)gacha
siqiladi. Kondensator (4)da kondensasiyalangandan so’ng qolgan bug’lar IV-
139
bosqich ejektorga kiradi, bu yerda u 48 kPa(360mm sim.ust.)gacha siqiladi. So’ngra
uchinchi kondensator (5)da kondensasiyalanadi va V-bosqich ejektorga kiradi. Bu
yerda atmosfera bosimigacha siqilib atmosferaga chiqib ketadi.
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
Toshkent kimyo-texnologiya instituti y. Q. Qodirov, A. T. Ruziboyev, A. A. Abdurahimov yog’larni rafinatsiyalash va katalitik modifikasiyalash
|
