• Asosiy tayanch iboralar
  • Bilimingizni sinab ko’ring
    		•

    Toshkent moliya instituti statistika




    Download 1,13 Mb.
    bet135/206
    Sana04.01.2024
    Hajmi1,13 Mb.
    #129927
    1   ...   131   132   133   134   135   136   137   138   ...   206
    Bog'liq
    4-Statistika-2004-darslik-X.Shodiev-1

    Izoh

    1

    Mehnat yoshidan
    o’tganlar koeffitsienti (Kmeu)

    К МЕУ с 1000
    меу Аме

    MEUs-mehnat yoshidan o’tgan aholi soni
    Ame-mehnat yoshidagi aholi soni

    2

    Mazkur yilda mehnat yoshida o’lganlar koeffitsienti (Kulg)

    К УЛГс 1000
    улг Аме

    ULGs-mehnat yoshida o’lganlar soni

    3

    Pensiyaga chiqqanlar koeffitsienti (Kpch)

    К Пс 1000
    п Аме

    PChs-pensiyaga chiqqanlar soni

    4

    Mazkur xududdan ketgan
    mehnat yoshidagilar koeffitsienti (Kket)

    К КЕТс 1000
    кет Аме

    KETs-mazkur xududdan
    ketgan mehnat yoshidagilar soni

    5

    Mehnat resurslari safidan chiqqanlarning umumiy koeffitsienti (Kum)

    К ЖКс 1000
    ум Аме

    JKs-mehnat resurslari safidan chiqib ketgan ja’mi aholi yoki
    Kum=Kmeu+Uulg+Kpch+Kket

    6

    Mehnat resurslarining
    mutlaq kamayish ko’rsatkichi ( МРкам )

    МРкам =MEUs+UGs+P
    Chs+KETs






    Demak, mehnat resurslarining kamayishi mehnat yoshidan o’tgan aholi soni, mehnat yoshida o’lganlar, pensiyaga chiqqanlar, mazkur xududdan ketgan mehnat yoshidagi aholi soni evaziga sodir bo’lar ekan.
    Statistika mehnat resurslaridan foydalanish darajasini aniqlash maqsadida quyidagi ko’rsatkichlar tizimidan foydalanadi: mehnat resurslarining bandlik koeffitsienti; iqtisodiy faol aholining yuklama koeffitsienti; aholi yosh tarkibining samaradorlik koeffitsienti.
    Bu ko’rsatkichlarning mutlaq va nisbiy qiymatlarini hududlar, tarmoq va sektorlar, mulkchilik shakllari miqyosida hisoblash mumkin. Vaqt bo’yicha o’zgarishini tahlil qilish, u yoki bu qonuniyatni aniqlash maqsadida dinamik ko’rsatkichlar ham hisoblanadi.
    Mehnat resurslaridan foydalanish ko’rsatkichlari quyidagi tartibda aniqlanadi (11.8-jadval).
    11.8-jadval Mehnat resurslaridan foydalanish ko’rsatkichlarini hisoblash tartibi



    №










    1

    Mehnat resurslarining bandlik koeffitsienti (Kb)

    К ИФа 100
    б МР

    bu ko’rsatkich qanchalik yuqori bo’lsa, shunchalik mehnatga layoqatli aholining bandligi yuqori bo’ladi.
    kasrning sur’ati bilan maxraji o’rtasidagi tafovut mazkur hudud qanchalik mehnat resurslari zaxira-lariga ega ekanligini tav-
    siflaydi.

    2

    Iqtisodiy faol aholining yuklama koeffitsienti (Kyuk)

    К ИНФа 100
    юк ИФ
    а

    INFa- iqtisodiy nofaol aholi soni bu ko’rsatkich har 100 iqtisodiy faol aholiga nechta iqtisodiy
    nofaol (INFa) aholi to’g’ri kelishini ifodalaydi.

    3

    Aholi yosh
    tarkibining samaradorlik koeffitsienti (Kets)

    А16
    Кетс МЕ 100
    ешг


    а

    A16eshg-16 yoshgacha bo’lgan aholi soni
    MEa-mehnat yoshidagi aholi soni bu ko’rsatkich har 100 ta mehnat yoshidagi aholiga to’g’ri kelgan mehnat yoshigacha bo’lgan o’smirlar sonini tavsif-laydi.



    Mehnat resurslaridan foydalanish darajasini tavsiflovchi ko’rsatkichlar o’rtasida quyidagicha bog’lanish mavjud:

    Bandlik koeffitsientlarining o’zaro bog’lanishiga asoslanib quyidagi ko’rinishdagi integral indeksni tuzish va natijaviy belgi (Kb) ga ta’sir qiluvchi har bir omilning hissasini aniqlash mumkin:




    К“‘€ “ЊЊ“‘ “ЊЊ “ р
    J 1 1 1 1

    ђ‡ К
    “‘€ 0
    “ЊЊ“‘0
    “ЊЊ0
    “ р0

    Omillar ta’siri ostidagi mutlaq o’zgarishni hisoblash uchun esa kasr sur’atidan maxrajini ayirib tashlasa kifoya. Masalan, mehnat yoshida bo’lgan mehnatga layoqatli aholidan foydalanish evaziga bandlik koeffitsientining o’sishi (kamayishi) quyidagi tartibda aniqlanadi:



    Кб  (Кмла

    • Кмла

    ) мемла
    меа
    мр

    1 0 1 1 1


    • Aholi

    • Tug’ilish koeffitsienti

    • O’lish koeffitsienti

    • Maxsus tug’ilish koeffitsienti

    • Kelganlar koeffitsienti

    • Ketganlar koeffitsienti

    Asosiy tayanch iboralar





      • Iqtisodiy nomustaqil aholi

      • Davlat qaramog’idaga aholi

      • Ayrim kishilar qaramog’idagi aholi

      • Mehnat bozori

      • Friktsion ishsizlik

      • Strukturaviy ishsizlik

      • Davriy ishsizlik

    • Tabiiy o’sish koeffitsienti

    • Mexanik o’zgarish koeffitsienti

    • Xayotiylik koeffitsienti

    • Mehnat resurslari

    • Mehnat yoshigacha bo’lgan aholi

    • Mehnat yoshidagilar

    • Mehnat yoshidan oshganlar

    • Iqtisodiy faol aholi

    • Iqtisodiy nofaol aholi

    • Iqtisodiy mustaqil aholi

    • Ishsizlik darajasi

    • Agrar iqtisodiyot

    • Agrar industrial iqtisodiyot

    • Industrial iqtisodiyot

    • Mehnat resurslarining bandlik koeffitsienti

    • Iqtisodiy faol aholining yuklama koeffitsienti

    • Aholi yosh tarkibining samaradorlik koeffitsienti



    Bilimingizni sinab ko’ring





    1. Aholining o’rtacha soni qanday metodlar bilan aniqlanadi?

    2. Quyidagilar berilgan:

    Oylar 01.01. 01.02 01.03 01.04
    Tuman aholisi, 132.7 136.4 135.9 139.8 ming kishi
    Oylar va kvartal uchun aholining o’rtacha sonini aniqlang.

    1. Aholining tarkibiy qismi qaysi belgilar bo’yicha o’rganiladi?

    2. Aholining jinsiy tarkibi nima maqsadda o’rganiladi?

    3. Aholini shahar va qishloq aholiga bo’lib o’rganishdan maqsad nima?

    4. Aholi yoshi qaysi guruhlarga ajratilib o’rganiladi?

    5. Aholining harakati qanday ko’rsatkichlarda o’z ifodasini topadi?

    6. Hayotiylik koeffitsienti qanday hisoblanadi?

    7. Tuman aholisi soni yil boshiga 150818 kishi bo’lsa, yil oxiriga kelib 159611 kishiga etdi. Yil davomida tumanga ko’chib kelganlar soni 1796 kishi ko’chib ketganlar soni 2089 kishi. O’lganlar soni 3116 kishi, tug’ilganlar 3327 kishiga teng. 15-49 yoshgacha bo’lgan ayollar hissasi aholining 15 foizni tashkil qiladi. Aholi tabiiy va mexanik harakti ko’rsatkichlarini hisoblang.

    8. Respublika bo’yicha quyidagi ma’lumotlar berilgan




    2002 y.

    2003 y.

    Aholi soni (o’rtacha) ming kishi

    25210

    25523

    Tug’ilganlar soni

    513

    532

    O’lganlar soni

    133

    137

    Shundan bir yoshgacha

    9

    8

    Aholini tabiiy harakati ko’rsatkichlarini aniqlang va tahlil qiling.



    1. Aholining istiqboldagi soni nima maqsadda va qaysi uslublarda hisoblanadi?

    2. Global usulda aholining istiqboldagi soni qanday aniqlanadi.?

    3. g’shni siljish usulida aholining istiqboldagi soni qanyday hisoblanadi?

    4. Mehnat resurslarning soni qanday hisoblanadi?

    5. Iqtisodiy faol va iqtisodiy nofaol aholi soni qanday aniqlanadi?

    6. Iqtisodiyotda band bo’lganlar soni qanday hisoblanadi?

    7. Kimlar ishsiz deb e’tirof etiladi? Ishsizlikning qanday ko’rinishlarini bilasiz?

    8. Ishsizlar soni va ishsizlik darajasi qanday hisoblanadi? 19 Mehnat birjasi nima bilan shug’ullanadi?

    1. Qaysi ko’rsatkichlar mehnat resurslarining harakatini, ularni to’ldirib borishini tavsiflaydi?

    2. Qaysi ko’rsatkichlar mehnat resurslarining kamayishini tavsiflaydi?

    3. Mehnat resurslarining kamayishini tavsiflovchi ko’rsatkichlar qanday hisoblanadi?

    4. Mehnat resurslarining o’sishi yoki kamayishi qanday aniqlanadi?

    5. Qaysi ko’rsatkichlar mehnat resurslaridan foydalanish darajasini tavsiflaydi?

    6. Mehnat resurslaridan foydalanish ko’rsatkichlari qanday hisoblanadi?

    26 Mehnat resurslaridan foydalanish ko’rsatkichlarini hududlar bo’yicha tahlil qilishning ahamiyati nimada?
    27. Mehnat resurslaridan foydalanish darajasini tavsiflovchi ko’rsatkichlar o’rtasida bog’lanish mavjudmi?

    1. Download 1,13 Mb.
    1   ...   131   132   133   134   135   136   137   138   ...   206




    Download 1,13 Mb.
    Bosh sahifa
    Aloqalar
        Bosh sahifa
    Dərs
    Mühazirə
    Qaydalar
    Referat
    Xülasə
    Yazı


    Toshkent moliya instituti statistika

    Download 1,13 Mb.