Toshkent Temir Yo’l Muhandislari Instituti

Taqdim etilayotgan maqolada kontakt tarmog’ining ma’lum uchastkasida harakatlanayotgan uchastkaning ma’lum bir nuqtasidagi elektrovoz ta’sirida kuchlanish tushuvi o’zgarishini aniq hisoblash uchun parametrlari taqsimlangan uzun uzatish liniyasining formulalaridan foydalanish kerakli natijani yanada aniqroq olishga imkon beradi. Elektrovoz bilan ajralgan uchastka qismlari ekvivalent to’rtqutbliklar bilan almashtirilgan. Quyidagi masalani ko’rib chiqamiz.

Podstansiyaga sig’imi C=5 mkF bo’lgan kompensator, hamda elektrovozga C=10 mkF bo’lgan tiristorli kompensator qo’shilish natijasida elektrovozga tushayotgan kuchlanish o’zgarishi elektr harakat tarkibining olayotgan quvvatiga nisbatan tok qabullagichiga tushayotgan kuchlanish tasvirlangan.

Podstansiyaga sig’imi C=5 mkF bo’lgan kompensator, hamda elektrovozga C=10 mkF bo’lgan tiristorli kompensator qo’shilish natijasida elektrovozga tushayotgan kuchlanish o’zgarishi elektr harakat tarkibining olayotgan quvvatiga nisbatan tok qabullagichiga tushayotgan kuchlanish tasvirlangan.

Elеktrlashtirilgan temir yo’l elektr tа’minot tizimlаri uchun kompеnsаtsiyalovchi qurilmаlаrning quvvаtlаri qаndаydir tехnik shаrtlаr bilаn bеrilishi mumkin. Bu хoldа rеаktiv quvvаtni sistеmа ichidа optimаl tаqsimlаnishi tаlаb etilаdi. Bu mаsаlа misol uchun Lаgrаnj usulidа yеchilishi mumkin. Elеktr tа’minot sхеmаsidа ma’lum bir qiymatli quvvаtga ega bo’lgаn kompеnsаtsiyalovchi qurilmаlаrni ko’rilayotgan elektr tarmoqning tugunlаr orаsigа shundаy tаqsimlаsh kеrаkki, аktiv quvvаtlаr isrofi minimum bo’lishiga erishish zarur [1].

KU temir yo’l elektr ta‘minoti tizimining turli qismlarida joylashish sxemasi keltirilgan. KU kuchlanish sakrashi undan o’tayotgan tokka proporsional bog’liq. Agar KU orqali bitta yuklama toki o’tayotgan bo’lsa, u holda KU dagi kuchlanish sakrashi shu yuklama tokiga bog’liq bo’ladi. Bunda shuni hisobga olish kerakki, KU dan keyingi kuchlanish shu nuqtaga ulangan elektr uskuna uchun ruhsat etilgan kuchlanishdan yuqori bo’lmasligi lozim [2].