TIBBIYOT TALABALARIGA KASBIY KOMPETENSIYANI INTEGRATIV
YONDASHUV ORQALI O’RGATISH(INGLIZ TILI MISOLIDA)
Tashxodjayeva P.B.
Tosh
kent tibbiyot akademiyasi,O’zbekiston
(Toshkent, O'zbekiston)
Mamlakatimizda so'nggi yillarda tibbiy ta'limga va kadrlarning ilmiy
salohiyatiga jiddiy e'tibor qaratilmoqda. Tibbiyot xodimlari va talabalarning ingliz
tilini mukammal bilish masalasi ham dolzarb tus olmoqda. Shu o'rinda ushbu maqola
tibbiyot oliygohlari talabalariga ingliz tilidagi o'qish, yozish, gapirish, tinglab
tushunish ko'nikmalarini integral holatda o'rgatish metodikalarini takomillashtirishga
qaratilgan.Kuzatishlardan ma'lum bo'lishicha, xalqaro ingliz til o'qitish metodikasida
nutqiy ko'nikmalarni rivojlantirish asosiy masalalardan bo'lib, uni amalga oshirish
o'quv topshiriqlari sifatiga ko'proq bog'liq bo'lmoqda.
O'zbekistonda ham ingliz tili o'qitish metodikasi kompetensiyaviy
yondashuvga
asoslanmoqda,
dars
jarayonida
lingvistik
kompetensiyalarni
shakllantirish nutqiy kompetensiyalarning rivojlanishiga olib kelish ko'zda tutilmoqda.
Xalqaro tajribalar asosida til o'rganishga qo'yilgan aniq talablar orqali (listening -
tinglab tushunish), (speaking - gapirish), (reading - o'qish) va (writing - yozish)
malakalari shakllantiriladi. Ingliz tili o'qitishda mazkur yondashuvdan biroz ijodiyroq
foydalanish maqsadga muvofiqdir. Chunki tibbiy OTM talabalari tilning tashuvchilari
sifatida muayyan nutqiy qo'nikma va malakalarga ega bo'lgan holda maktabdan
keladilar.
Talabalarda ingliz tilidan (ular tilning tashuvchilari bo'lgani uchun) ba'zi
ko'nikmalargina shakllantiriladi, asosan, ulardagi mavjud ko'nikmalar rivojlantiriladi.
Ayniqsa, bo'lajak ingliz tili va adabiyoti o'qituvchilari ingliz tilda matn yoki suhbatni
tinglab tushunadi, o'qiy oladi, gapira oladi va yoza oladi. Bunday vaziyatda ingliz tili
o'qitish metodikasining asosiy vazifasi talabalarda eshitganlarini to'g'ri tushuna olish,
adabiy tilda ravon va mantiqan izchil gapira olish, matnni o'qib tushuna olish hamda
to'g'ri va mazmunli yoza olish ko'nikmalarini rivojlantirish lozim. Bu mas'uliyatli
vazifani,albatta, takomillashtirilgan o'quv topshiriqlari orqali amalga oshirish mumkin.
Shu ma'noda ingliz filologik ta'limida ingliz tilidan o'quv topshiriqlarini ishlab
chiqishning lingvodidaktik asoslarini takomillashtirish masalasi nihoyatda dolzarb
hisoblanadi.
Tibbiyotda professionallik
– bu xizmat ko'rsatilayotgan shaxs va jamiyat
manfaati uchun kundalik amaliyotda muloqot, bilim, texnik ko'nikmalar, klinik
fikrlash, his-tuyg'ular, qadriyatlar va aks ettirishdan odatiy va oqilona
85
foydalanishdir.Tibbiyot ta'limida professional va shaxsiy kompetensiyalarni
rivojlantirishga hamda tibbiy bilim va malakalarni egallashga qiziqish tobora ortib
bormoqda. Lachman va Pawlina ilmiy tadqiqotlariga ko’ra an'anaviy tartibga
asoslangan tibbiy o'quv dasturlarida talabalar odatda uch yil asosiy fanlarni o'rganishga
va yana uch-to'rt yil klinik ta'limni egallashga sarflaydilar. Kompetensiyalar asosan
tibbiy o'quv dasturlarining keyingi bosqichlarida amalga oshiriladi [1].Ushbu tadqiqot
eng muhim kasbiy kompetensiyalarni aniqlashga qaratilgan bo’lib, talabalarning
kasbiy kompetentsiyalari tibbiy dastur jarayoni orqali, xususan erta bosqichda,
kelajakdagi kasbiy amaliyotga tayyorgarlikda rivojlanishi kerak.
Kasbiy kompetentsiyalar bo'yicha qilingan juda keng ko’lamdagi tadqiqotlar ish
yurituvchilar, stajyorlar, rezidentlar va shifokorlarga qaratilgan; Bakalavriat
talabalarida ushbu kompetensiyalarni qanday osonlashtirish va baholash bo'yicha
tadqiqotlar olib borilmoqda..Professionallik tibbiy malakaning yana bir muhim jihati
bo'lib, ko'pincha shunday bo'ladi insoniylik va axloq kabi shaxsiy xususiyatlar bilan
bog'liq deb baholaydilar [2].
Ushbu maqsadda Toshkent tibbiyot akademiyasi, o’zbek va xorijiy tillar
kafedrasida barcha fakultetlarning talabarida hamda magistratura bo’limi
rezidentlariga ham amaliy xorijiy til o’qitiladi.Amaliy mashg’ulotlarda zamonaviy
darsliklarining har bir bosqich talabalarga mos variantlari amalda qo’llanib
kelinmoqda. Ushbu darsliklarning afzallik jixatlariga to’xtalib o’tadigan bo’lsak,
ularda har bir dars uchun til o’ganishning o’ziga xos integtativ yodashuvlar,xususan
listening, reading, speaking,writing bo’limlari mujassamlashgan. Darsliklar o’z ichiga
student’s book, teacher’s book va audio-listening qismlari alohida taqdim
etilgan.Talaba birinchi darsdayoq tibbiyot soha vakillarining mutaxassisliklari nomini
o’rganish imkoniyatiga ega bo’ladilar.
|
