12
Pedagogik texnologiyalar talabalarning faol
hayotiy munosabatlarini
shakllantirishga qaratilgan. Ularga o‘quv jarayonidagi yangi shakldagi intreaktiv
usullar kiradi. Talabalar dars jarayonida mavzuni o‘zlashtirish uchun doira shaklida
o‘tiradilar.
Gumanitar ta’lim tizimiga mediatsiyaga kirish texnologiyasini kiritish
mumkin. Talabalarga vujudga kelgan nizolarni neytral vositachi - Mediator
ishtirokida tinch yo‘l bilan hal etishni o‘rgatish. Bu holatda
talabalar insonlarga
beg‘araz yordam berishning o‘ta muhim tartib va vazifa ekanligini tushunib
yetadilar. Bu texnologiya bugungi kunda rivojlangan horijiy mamlakatlarning
jumladan, Amerika Qo‘shma shtatlari,
Germaniya, Yaponiya va Rossiya
davlatlarining oliy ta’lim muassasalarida ta’lim va tarbiya jarayonlarini tashkil
etishda keng qo‘llanilmoqda.
Ijtimoiy-gumanatar ta’limni hozirgi zamon tizimi pedagog xodimlarga
an’anaviy va innovatsion ta’lim texnologiyalarini amaliyotda
optimal yechimini
topishga imkon yaratadi.
XXI asrda O‘zbekiston ta’lim tizimini isloh qilish va takomillashtirish ustivor
vazifalardan biridir. Bu esa, o‘z navbatida professor-o‘qituvchilarimiz zimmasiga
tegishli o‘quv fanlari bo‘yicha o‘quv adabiyotlarini hozirgi davr talabi va ilm-
fanning so‘nggi yutuqlarini hisobga olgan holda yangilab borish, ta’lim jarayoniga
innovatsiya va ta’lim texnologiyalarini joriy etishni taqozo etmoqda.
Bugungi kunda amaliyotda yangilik va innovatsiya so‘zlari o‘rtasida farqlar
mavjud. Yangilik bu fandagi eng so‘nggi yutuqlar,
bilimlar, usullar hisoblanadi.
Ushbu yutuqlar, bilimlar, usullar amalda qo‘llanilishi bilan innovatsiyaga aylanadi.
Innovatsion
texnologiyalar
talabalarning
faol
hayotiy
munosabatlarini
shakllantirishga qaratilgan. Ularga o‘quv jarayonidagi yangi shakldagi interaktiv
usullar kiradi. Talabalar dars jarayonida mavzuni o‘zlashtirish uchun tavsiya
etiladigan interfaol metodlardan yana biri FSMU texnologiyasidir.
Ushbu texnologiya munozarali masalalarni hal etishda,
bahs-munozaralar
o‘tkazishda (yoki o‘quv-semenar yakunida talabalarning o‘quv mashg‘ulotlari
hamda o‘tilgan mavzu va bo‘limdagi ba’zi mavzular, muammolarga nisbatan
fikrlarini bilish maqsadida) qo‘llanilishi mumkin. Bu texnologiya talabalarni o‘z
fikrini himoya qilishga hamda o‘z fikrini boshqalarga o‘tkazishga, ochiq holda
bahslashishga, shu bilan birga bilimlarni tahlil etishga
va egallanganlik darajasini
aniqlashga, baholashga hamda bahslashishga o‘rgatadi.
Texnologiyaning maqsadi: ushbu texnologiya talabalarni tarqatilgan oddiy
qog‘ozga o‘z fikrlarini aniq va qisqa holatda ifoda etib, tasdiqlovchi dalillar yoki
inkor etuvchi fikrlarni bayon etishga yordam beradi.
O‘quv mashg‘ulotini o‘tkazish tartibi:
13
- o‘qituvchi har bir talabaga FSMU texnologiyasining to‘rt bosqichi yozilgan
qog‘oz varaqlarini tarqatadi va yakka tartibda ularni to‘ldirishni iltimos qiladi;
- o‘qituvchi talabalar bilan bahs mavzusini belgilab oladi;
- yakka tartibdagi ish tugagach, talabalar kichik guruhlarga ajratiladi va
o‘qituvchi kichik guruhlarga FSMU texnologiyasining to‘rt bosqichi yozilgan katta
qog‘oz varaqlarini tarqatadi;
- kichik guruhlarning har bir a’zosi berilgan tarqatma
materiallarda yakka
tartibda yozilgan fikr va dalillarni katta farmatda umumlashtirgan holda to‘rt
bosqich bo‘yicha yozishlarini taklif etadi;
- o‘qituvchi kichik guruhlarning yozgan fikrlarini jamoa o‘rtasida himoya
qilishlarini so‘raydi;
- mashg‘ulot o‘qituvchi tomonidan muammo bo‘yicha bildirilgan fikrlarni
umumlashtirish bilan yakunlanadi.
