Ta‘lim mazmunini tanlashga ilgari qanday yondashilgan, qanday nazariyalar bor? Ma‘lumot mazmunini tanlashga oid nazariyalarning ayrimlari uzoq o‘tmishga borib taqalsa, ayrimlari XX asrda
paydo bo‘lgan.
Moddiy ta‘lim nazariyasi X1X asrning keyingi choragida kirib keldi. (1879 y, F.Doerfeld. «Didaktik meterializm»
kitobi). Moddiy ta‘lim nazariyasi asoschilari maktabning vazifasi bolalarga imkoniyati yetguncha ko‘proq bilim
o‘rgatishdan iborat deb hisoblardilar.
Formal ta‘lim tushunchasi 1791 yili (E.Shmidtning «Empirik psixologiya» kitobida) ishlatilgan.
Formal ta‘lim nazariyasi tarafdorlari maktabning vazifasini bolalar taraqqiyotida ko‘rishadi. Ular maktabning ishi
bilim berish emas, aksincha, bolalarda turli qobiliyatlarni rivojlantirishdan iborat, deb bilishadi. Bilimlarni esa har kim
o‘zi istagancha, o‘z qobiliyatiga yarasha o‘rganadi.
Moddiy ta‘lim va formal ta‘lim nazariyalari g‘oyalarini T-chizma asosida solishtirib, tahlil eting:
Moddiy ta‘lim nazariyasi
Formal ta‘lim nazariyasi
1
Розиқов О. Р. ва бошқалар. Дидактика. Тошкент: «Фан», 1997. 111- бет. Ta'lim mazmunini tanlash ehtiyojlari Ijimoiy ishlab chiqarishning eng
zarur ehtiyojlari, ijtimoiy tuzumning
xususiyatlari
Davlatning xalq ta'limi va o`quv yurtlari
oldiga qo`yadigan maqsad hamda vazifalari
O`qitish qoidalaridan kеlib chiqadigan
o`quvchilarning imkoniyatlarini e'tiborga
oluvchi didaktik qoidalar
UZLIKSIZ TA‘LIM PEDAGOGIKASI 27
Ijobiy
tomonlari
Salbiy
tomolari
Ijobiy
tomonlari
Salbiy
tomonlari
2-6.chizma
4 guruhga bo‘linib «Ta‘lim mazmuni», «O‘quv reja», «O‘quv dastur», «Darslik» mavzularida klaster tuzing. (Usul
qoidalari oldingi mavzularda berilgan)
