|
Geografik qobiqdagi moddalar va ularning xususiyatlari
|
| bet | 20/86 | | Sana | 14.01.2024 | | Hajmi | 1,98 Mb. | | #137276 |
Geografik qobiqdagi moddalar va ularning xususiyatlari.
Geografik qobiqda yuqorida aytganimizdek, moddalar xilma-xil xossalar va xususiyatlarga ega bo’ladi. Turli moddalar turlicha kimyoviy va fizik xossalarga ega.
Moddalarning kimyoviy tarkibi.
Geografik qobiqning turli qismlarini kimyoviy tarkibi turlicha. Ammo Olamning bizga ma’lum bo’lgan qismining tarkibi deyarli bir xil, bu yerda atomlarning 93%ni vodorod atomi tashkil qiladi. Yerda esa vodorod va geliy nisbatan kam.
Geografik qobiqdagi moddalarning murakkab kimyoviy tarkibining asosiy sababi uning uzoq vaqt davomida rivojlanishidir. Bunda moddalar kimyoviy tarkibining shakllanishida Quyosh tizimi va Yerning vujudga kelish sharoiti, dastlabki mantiya moddasini gravitasion va fizik-ximik tabaqalanishi (bu tabaqalanishda Yerning tashqi qobiqlari hosil bo’lgan), geografik qobiqning uzoq davr moboynida rivojlanishi (bunda Yer yuzasida alohida moddalar va elementlar to’planishi sodir bo’ladi) juda muhim ahamiyati ega bo’ladi. Natijada Yer po’stining hozirgi kimyoviy tarkibi shakllandi.
Yer po’stining hozirgi kimyoviy tarkibi
Troposfera
|
Biosfera
|
Litosfera
|
Gidrosfera
|
azot (75-80%),
|
kislorod (50-60%),
|
kislorod (50%),
|
kislorod (70%),
|
kislorod (20%),
|
karbonat angidrid (20%),
|
karbonat angidrid (5%),
|
karbonat angidrid (0,5%),
|
karbonat angidrid (1-2%);
|
vodorod (10%),
|
vodorod (2,5%),
|
vodorod (>10%),
|
|
azot (10%),
|
azot (10%);
|
azot (0,1-0,2%),
|
|
|
|
kremniy (0,2-03%)
|
Magmatik tog’ jinslari tarkibida kislorod (40-50%), karbonat angidrid (2-3%), vodorod (0,5-1%), azot (2-3%), kremniy (30-35%) mavjud.
|
| |
