vitamin tarkibiga kiruvchi oraliq modda -5,6-DMB (5,6- dimetilbenzimidazol)
solinadi.
Fermentasiya 72 soatdan keyin tamomlanadi. Vitamin B
12
bakteriya
xujayrasida to‘planadi. SHuning uchun bijg‘itish tamom bo‘lgandan keyin
separasiya qilinadi, undan vitamin suv bilan pH 4,5−5,0 gacha kislotalangan 85−90
0
C da 60 min. stabilizator sifatida 0,25%
li NaNO
2
colingan eritma bilan
ekstraksiyalanadi. Vitamin B
12
ni suvdagi eritmasini sovutiladi, pH ni 5,0% li NaOH
eritmasi bilan 6,8-7,0 gacha olib boriladi. Eritmaga og‘silni kaogulyasiya qilish
uchun Al
2
(SO
4
)
3
×18H
2
O va suvsiz FeCl
3
qo‘shiladi va zich-filtr orqali filütrlanadi.
Eritmani tozalashni ion almashuvchi smolasi SG-1 da olib boriladi, undan
kobolaminni ammiak eritmasi bilan elyusiya qilinadi.
Keyingi vitaminni suvdagi
eritmasini organic eritmalar bilan g‘o‘shimcha tozalash olib boriladi, parlantiriladi
va kolonkada Al
2
O
3
bilan tozalanadi. Ammoniy oksididan kobolaminni suvli aseton
bilan elyusiya qilinadi. Vitaminni suv-aseton eritmasiga aseton qo‘shiladi va 3−4
0
C,
24−48 soat ushlab turiladi. Cho‘kmaga tushgan vitamin kristali filütrlanadi, quruq
aseton va oltingugurtli efir bilan yuviladi va vakuum-eksikalatorda P
2
O5 ustida
quritiladi. Ko-B
12
ni parchalanib ketmasligi uchun xamma jarayonlar kuchli
qorong‘i qilingan xonalarda yoki qizil nurli yorug‘likda olib boriladi. SHunday qilib
faqatgina CN –kobolamin oksidi aralashmasini olish mumkingina bo‘lib qolmasdan,
yuqori terapevtik samaraga ega bo‘lgan vitaminning koferment ko‘rinishini olish
mumkin.
Rossiya sanoati kobalaminlarni turli xil ko‘rinishdagi
davolash
preparatlarini ishlab chiqaradi: ampulada (CN−B
12
sterilizasiya qilingan eritmasi
bilan, 0,9% li NaCl eritmasi aralashmasi), tabletkada (CN−B
12
folievoy kislota bilan
aralashmasi), tabletkada (mukovit), tarkibida CN−B
12
mukoproteid bo‘ladi.
Ampulada davolash preparatlari: kompolon, antianemin va gepovit – tarkibiga katta
shoxli mollar jigarini suvdagi ekstrakti qo‘shiladi. Vitamin B
12
Rossiyada propion
kislotali bakteriyalar yordamida sanoatda olish, tibbiyot talabini to‘lig‘icha
qondiradi. Sut achituvchi maxsulotlarni vitamin- B
12
bilan boyitish uchun propion
kislotali bakteriyalarni toza xolda xam sut zardobida tayyorlangan konsentrat
ko‘rinishda xam foydalaniladi.
3.1-chizma. Oziqa konsentrati B
12
- vitaminini ishlab chiqarishning texnologik
Chizmasi.
Vitamin B
12
chorvachilik maqsadi uchun termofilü
metan xosil qiluvchi
bakteriya bilan aralashgan kulüturadan foydalanib olinadi. Korrinoidlarni xosil
bo‘lishini faqat aralashgan kulüturada emas, balki metan xosil qiluvchi
bakteriyalarni toza kulüturasida xam aniqlangan. Metan xosil qiluvchi
bakteriyalarda korrinoidlarning miqdori quruq biomassada 1,0-6,5 mg/l gacha
to‘planadi. Metan xosil qiluvchi bakteriyalarni aralash kulüturasi yordamida ozuqa
preparati B
12
vitamini (KMB-12) olish usuli ishlab chiqilgan (12-sxema).
Oziqa
konsentrati B
12
- vitaminini ishlab chiqarishning texnologik jarayonlari
quyidagi asosiy bosqichlardan iborat:
♦ Aseton-butilli bardalarni bijg‘itish;
♦ Metanli brajkani stabillashtirish;
♦ Brajkani quyultirish;
♦ quyiltirilgan brajkani quritish;
♦ KMB -12 preparatini joylash va qadoqlash.
Metanli bijg‘ish uchun substrat sifatida aseton butilli va spirtli barda xizmat
qiladi. quruq konsentrat KMB-12 vitamin B
12
(100 mg/kg preparatda) tarkibida
boshqa bir qancha o‘sishni tezlashtiruvchi moddalar bor. Ayniqsa vitamin B12
antibiotigini kichik miqdori bilan birgalikda aynan biomisin bilan qo‘shib ishlatilsa
chorvachilikda yaxshi natijalar olinadi. Amerikada cho‘chqa va qushlar uchun
xamma ishlab chiqarilayotgan
omuxta ozuqalar vitamin B
12
bilan boyitiladi.
Vitaminlar guruxiga mikroorganizmlar orqali sanoatda olinadigan riboflavinni
(vitamin B
2
) ergosterinni (yog‘da eriydigan vitamin D
2
olish uchun asosiy maxsulot
xisoblanadi), korotinoidlarni va boshqalarni kiritish mumkin.
Antibiotiklar - mikroorganizmlar sintez qiluvchi eng yirik sinov
farmatsevtik preparatlar hisoblanadi. Ulardan ba’zi-birlari qishloq xijaligida xilma-
xil zararkunandalarga qarshi (masalan, polioksin, baridamitsin, kosgalitsin va h.k.)
ishlatilsa, boshqalari tibbiyotda (penitsillin, tetratsiklin, sefalosporin S va h.k.) keng
qillaniladi. Atigi 6 avlodga mansub zamburg‘larni 1000 dan ortiq xilma-xil
antibiotiklar sintez qilishi ma’lum.
Kipgina
antibiotiklarni
aktinomitsetlar
sintez
qiladilar.
Birgina
