205
Namangan muhandislik-texnologiya instituti 7-8 oktabr 2-tom
% /km
4
Ipdagi tugunchalar, Neps
200% /km
184
160
5
Ipning tukdorligi, H
7.09
6.85
Yigirilgan iplarni notekisligi ularning ingichka va yo‗g‗on
joylari
takrorlanishiga aytiladi. Tadqiqotimizda yigirilgan iplarning ya‘ni korxonada
ishlab chiqarilayotgan ip bilan tajriba orqali olingan iplarni taqqoslandi va ularning
ko‗rsatkichlarini farqini aniqlashga erishildi.
Bunda korxonada ishlab
chiqarilayotgan yigirilgan ipning notekisligi 10.81% da bo‗lsa tajriba yo‗li bilan
olingan ipning notekisligi 10.2 % ekanligi ma‘lum bo‗ldi. Bunda, korxonada ishlab
chiqarilayotgan ipga nisbatan namunadagi ipning
notekisligi yaxshilanganini
ko‗rishimiz mumkin.
Ipning tozaligi uning sirtidagi nuqsonlari bilan belgilanadi. Ip qancha silliq
va toza bo‗lsa, undan olinadigan mato ham shunchalik tekis va sifatli bo‗ladi.
Hozirgi kunda ipdagi tugunchalar muhim ko‗rsatkich bo‗lib kelmoqda. Olib
borilgan tadqiqotlarda ipning yuza qismidagi nuqsonlarini tekshirganimizda
korxonadagi yigirilgan ipning tugunchalar soni o‗rtachasi 184 ta/km ni tashkil etdi,
zichlagich moslamasini o‗rnatilishi orqali olingan
namunadagi ipning nuqsonlar
soni esa 160 ta/km ni tashkil etganini ko‗rishimiz mumkin. Bundan ko‗rinib
turubdiki G 32 mashinada olingan T=27 teks nomerli iplarni solishtirilganida
korxonada ishlab chiqarilgan ipga nisbatan 13% ga yaxshilandi.
Shuningdek, ipda tukdorlik darajasi ham mato
ishlab chiqarishda muhim
omil bo‗lib hisoblanadi. Qanday mahsulot ishlab chiqarilishiga qarab ipning
tukdorlik darajasi tanlab olinadi. Tukdorlik darajasi yigirilgan ipning tashkil etgan
tolalarni bir uchi ipda joylashgan ikkinchi uchi esa
yigirilgan ipdan tashqarida
joylashishiga tuklar soniga aytiladi [8]. Tadqiqotda yigirilgan ipni tukdorlik
darajasi laboratoriya jihozida
tekshirib natija olinganida, jihozda o‗rnatilgan
qo‗shimcha zichlagich orqali olingan ipning tukdorlik darajasi 3% ga kamayganini
ko‗rishimiz mumkin.
206
Namangan muhandislik-texnologiya instituti 7-8 oktabr 2-tom
Xulosa qilib aytganda, ipning sifatini yaxshilash maqsadida halqali yigirish
mashinasiga qo‗shimcha moslama (zichlagich) o‗rnatilgan bo‗lib,
uning asosiy
vazifasi mahsulotni jipslashtirib, cho‗zish maydonida uni yoyilib ketishdan asraydi
hamda tolalarga ta‘sir qiluvchi ishqalanish kuchi ortib,
tolalar nazorati
yaxshilanadi.
