|
Va axborot texnologiyalari 11-sinf toshkent – 2021
Pdf ko'rish
|
| bet | 218/265 | | Sana | 19.05.2024 | | Hajmi | 49,29 Mb. | | #244032 |
Bog'liq 11-sinf yangi darslik 172 varaq IP adresN B N T H B
SH
A
O‘
N A A
O‘
M
F
L
I N B L
A
R M N G B M
N
A A G A A A
G
T G V M T S
1) Shifrlanishi kerak bo‘lgan ochiq matn (to) ustun bо‘yicha
yozib chiqiladi;
2) jadvaldagi ma’lumotni ustun bо‘ylab yozib,
T
1
shifrlan-
gan matn hosil qilinadi:
T
1
= DAIAAUIUNBNTHBSHAO‘NAAO‘MFLINBL
ARMNGBMNAAGAAAGTGVMTS.
Satrlar sonidan V = 7
ekanligi aniqlanadi va shifrlan-
gan matn quyidagi ko‘rinishda bloklarga ajratiladi:
T
1
=
DAIAAUI_UNBNTHB_SHAO‘NAAO‘_MFLINBL_
ARMNGBM_NAAGAAA_GTGVMTS.
Bu usulda uzatuvchi va qabul qiluvchi foydalanuvchilar kalit jadval о‘lchami bо‘lishligini
о‘zaro kelishib olishlari lozim. Asl matnni hosil qilishda, ya’ni deshifrlashda yuqoridagi
amallarga teskari amal (T
1
matn jadvalga satr bo‘ylab yozish va ustun bo‘ylab o‘qish)
bajariladi.
О‘rniga qо‘yish usuli
Bu usulda almashtirilishi kerak bo‘lgan belgi alifboda o‘zidan K
ta
keyin joylashgan belgi
bilan o‘zgartiriladi. Simmetrik shifrlash jarayoniga oid yana bir misolni ko‘ramiz:
Xat mazmuni
“
Salom Nuriddin, men onlayn biznes
bilan shug
‘
ullanishni boshladim.
To
‘
lovlarning aksariyati mening
veb-saytim orqali olinadi. Men o
‘
z
mijozlarim ma
’
lumotlarini himoya
qilish uchun eng yaxshi shifrlash
usuliga ega bo
‘
lishni xohlayman.
Nuriddin, menga qanday maslahat
bera olasiz? Hurmat bilan Javohir.
|
| |
