Va innovatsiya vazirligi termiz davlat universiteti milliy libos va san

17 
Tarmoq OT va abonent tizimining ishchi stantsiyasining operatsion tizimini 
birbiriga mutonosib emas (bir-biriga tushmaydi), shuning uchun ishchi stantsiyaga 
tarmoq qobig`i deb ataladigan maxsus dastur kiritilgan. qobiq ishchi stantsiyaning 
operativ xotirasiga rezident dastur kabi yuklanadi. U tarmoq foydalanuvchilaridan 
amaliy so`rovlar qabul qiladi va ularni lokal OT stantsiyasida yoki tarmoq OT 
serverida, qayta ishlanish joyini aniqlab beradi.
Mijoz - server uchun to`rtta chet el tarmoq OT juda keng tarqalgan:
Bular: Novell firmasining NetWare, IBM firmasining LAN server, Microsoft 
firmasining LAN manager, Banyan firmasining VINES OT laridir. Oxirgi yillarda 
Windows NT OTlari keng qo`llanilmokda.
Bu tarmoq OTlar mustahkamligi, qulayligi va tarmoqni boshqarish uchun 
administrativ vositalarni turli tumanligi, foydalanuvchilarning ishlashi, ajratilgan 
resurslardan foydalanish, rezident qismining hajmi, tarmoqda bir nechta 
serverlardan foydalanish imkoniyatlari va boshqalar bilan bir-birlaridan farq qiladi. 
Novell NetWare 386 3.11 versiyadagi tarmoq OT keng tarqalgan ommabop tarmoq 
OT hisoblanadi. U 332 razryadli ko`p vazifali, real vaqtli tarmoq OT bo`lib, 
himoyalangan 80386 yoki 80486 protsessorlarda ishlaydi. YAngi ishlab chiqilgan
Novell NetWare 4 versiyali tarmoq OT ko`p serverlarni o`z tarkibiga olgan, 
mingacha foydalanuvchiga xizmat qiladigan, ko`p segmentli tarmoqlarni barpo etish 
uchun mo`ljallangan. YAngi versiyada serverlarni boshqarish markazlashtirilgan 
ya`ni tizim administratori barcha serverlarni boshqarishi mumkin va barcha 
serverlarda yagona foydalanuvchilar ro`yxatini olib borishi mumkin. Mijoz-server 
hisoblash tarmog`ida Windows NT, Windows NT Advanced Server tarmoq OTlari 
ishlatiladi. Nomarkazlashtirilgan boshqarish tarmoqlarida yoki bir tarmoqlarda 
kompyuterlar birlashtiriladi, ularning har biri server va klient bo`lishi mumkin. 
Bunday tarmoqlarda hohlagan kompyuter oddiy diskli OT boshqariladi, tarmoq 
vazifalarini boshqarish uchun esa uning operativ xotirasiga bir tarmoq operatsion 
tizim dasturi yuklanadi. Bir hisoblash tarmoqlari uchun Novell firmasining NetWare 
Lite va Artisoft firmasining LAN Tastic OTlar eng ommabop tarmoq operatsion 
tizimiga kiradi. NetWare Lite tizimi bilan ishlaydigan tarmoqda, tarmoqni 

18 
boshqarish ancha oddiy bo`lib, foydalanuvchilar o`rtasida resurslarni taqsimlashni, 
tarmoqqa murojaat qilishni va boshqa vazifalarni boshqarishni o`z ichiga oladi. LAN 
Tastic tizim bir turli tarmoq operatsion tizimida birinchi bo`lib hisoblanadi. Bu 
qisqartirilgan rejimda ishlovchi bir turli tarmoqdagi foydalanuvchilar uchun juda 
qulay bo`lib, katta bo`lmagan xabarlarni kompyuterlararo uzatishga va umumiy 
fayllar yoki qurilmalarni taqsimlangan vaqt rejimida ishlashga olib keladi.
Artisoft firmasi bu tarmoq OTni yanada takomillashgan versiyasini tayyorlayapti, 
qaysiki u kiritish – chiqarish operatsiyalarini yuqori ishlashini ta`minlovchi bazaviy 
ma`lumotlar bilan samarali ko`p foydalanish uchun mo`ljallangan. Bir hisoblash 
tarmoqlari uchun shuningdek Windows for Work Groups, Personal Netware, Power 
LAN tarmoq OTlari ishlatiladi.

Download 0,69 Mb.