II. BOB. KOMPYUTER TARMOQLARINING KLASSIFIKATSIYASI

19 
II. BOB. KOMPYUTER TARMOQLARINING KLASSIFIKATSIYASI 
VA KOMPYUTER TARMOG`INING STRUKTURALARI 
2.1. Kompyuter tarmoqlarining klassifikatsiyasi kompyuter tarmoqlarining fizik 
aloqa topologiyas 
Kompyuter tarmoqlarini klassifikatsiyalanganda ularni funktsional, informatsion va 
strukturaviy belgilariga e`tibor berilishi kerak. Hisoblash tarmoqlarida hududiy 
taqsimlanishi bo`yicha 3 ta sinfga bulish mumkin:
1.
Global tarmoq (Wan–Wide Area Network)
2.
Regional tarmoq (MAN–Metropolitan Network Area)
3.
Lokal tarmoq (LAN–Local Area Network)
Global tarmoq turli mamlakat va turli kontinent abonentlarni birlashtiradi.
Abonentlar o`rtasidagi o`zaro aloqa yo`llari radio aloqa va sun`iy yo`ldosh tizimi 
orqali amalga oshiriladi.
Regional hisoblash tarmog`i – bir-biridan ma`lum uzoqlikdagi abonentlarni 
birlashtiradi. U katta shahar ichidagi iktisodiy region, alohida mamlakat 
abonentlarini o`z ichiga oladi. Odatda bu tarmoqdagi abonentlar orasidagi masofa 
10-100 kmgacha bo`ladi.
Lokal hisoblash tarmog`i – uncha katta bo`lmagan xudud abonentlarini birlashtiradi. 
Odatda bu tarmoq aniq joyga biriktirilgan bo`ladi. Ularga alohida korxona, banklar, 
firma, ofislarni kiritish mumkin. Bu tarmoqlarning uzunligi 2-2,5 km bilan 
cheklanishi mumkin.
Global, regional va lokal hisoblash tarmoq birlashtirish ko`p tarmoqli ierarxiyani 
barpo etadi. Ular ulkan informatsion massivlarni qayta ishlovchi iqtisodiy maqsadli 
vositalarni va cheklanmagan informatsion resurslarga murojaat qilishni quvvatli 
ravishda ta`minlaydilar. Bunda lokal hisoblash tarmog`i, ratsional tarmoq tarkibiga, 
ratsional tarmoq esa global tarmoq tarkibiga kirib, global tarmoqlar murakkab 
strukturalarni tashkil etishi mumkin. Tarmoqlar vazifalariga ko`ra: hisoblovchi, 
informatsion, informatsion-hisoblovchi yoki aralash tarmoqlarga bo`linadi. 
Hisoblash tarmoqlarning vazifalariga axborotlarni qayta ishlash kiradi. Informatsion 
tarmoq – foydalanuvchilarni talabiga mos so`rov ma`lumotlarini beradi.

20 
Hisoblash tarmoqlari boshqarish usuli bo`yicha markazlashtirilgan va aralash 
boshqarishli tarmoqlarga bo`linadi.
Markazlashgan tarmoqda bitta yoki bir nechta boshqaruvchi organlar mavjud. 
Nomarkazlashgan tarmoqda har bir abonent tizimi tarmoqni boshqarish uchun 
vositaga ega bo`ladi. Aralash boshqarishli tarmoqda ham markazlashgan, ham 
nomarkazlashgan tarmoqlarning birgalikda doimiy bo`lmagan munosabatda 
hisoblash va informatsion funktsiyalar bajariladi.
Rasm Kompyuter tarmog`ining ierarxiyasi (tuzilishi).
Rasm 5. a) Markazlashgan tarmoq

Download 0,69 Mb.