Eng so'nggi kompyuter modellarida ishlatiladigan shinalar (ularning




Download 345,5 Kb.
Pdf ko'rish
bet10/11
Sana15.05.2024
Hajmi345,5 Kb.
#236334
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Bog'liq
1-maruza

Eng so'nggi kompyuter modellarida ishlatiladigan shinalar (ularning 
arxitekturasi, ko'rsatkichlari va xususiyatlari)
Kompyuter texnikasi va texnologiyalarining rivojlanishi davomida, keng va ko‘p 
vaqtlar davomida qo‘llanib kelingan, hamda hozirda ham keng qo‘llanilib 
kelayotgan shinalar sifatida quyidagilarni sanab o‘tish mumkin: Omnibus (PDP-8), 
Unibus (PDP-11), Multibus (8086), IBM PC (PC/XT), ISA (PC/AT), EISA 
(80386), MicroChannel (PC/2), PCI (turli xildagi shaxsiy kompyuterlarda), SCSI 
(turli xildagi shaxsiy kompyuterlarda va ishchi stansiyalarda), Nubus (Macintosh), 
Universal Serial Bus (zamonaviy shaxsiy kompyuterlarda), Fire Wire (maishiy 
elektronika qurilmalarida), VME (fizika xonalaridagi qurilmalarda) va Samas 
(yuqori energiyalar fizikasi qurilmalarida). Ushbu o‘quv qo‘llanmada ISA, PCI, 
PCI 85 Express va USB shinalariga oid ma’lumotlar keltirilgan. Avval 
ta’kidlaganimizdek, zamonaviy kompyuterlarda ma’lumotlarni parallel va ketma-
ket tarzda uzatuvchi shinalardan foydalanilmoqda [1,2,26]. Ma’lumotlarni parallel 
tarzda uzatuvchi shinalar: - boshqarish signallari uchun mo‘ljallangan liniyalar 
(chiziqlar); - adreslar uchun mo‘ljallangan liniyalar; - ma’lumotlar uchun 
mo‘ljallangan liniyalardan iborat bo‘ladi (5.7rasm). Shinaga ulangan biron-bir 
qurilma, masalan - protsessor, boshqa bir qurilmadan, masalan - asosiy xotiradan, 
ma’lumot olishi (yoki unga uzatishi) uchun, avval boshqarish signallari yordamida 


uni ogohlantiradi. Protsessor asosiy xotiradan ma’lumotlarni o‘qimoqchi bo‘lsa, 
MREQ (xotiraga murojaat qilish) va RD (xotiradan o‘qish) kabi boshqarish 
signallari bilan unga murojaat qiladi. Ushbu signallardan so‘ng, xotiraning o‘qilishi 
kerak bo‘lgan adresi, shina orqali unga uzatiladi. Adresni uzatish parallel tarzda 
amalga oshiriladi – 16 bit (64 Kbaytli xotira uchun), 20 bit (1 Mbaytli xotira 
uchun) va 32 bit (4 Gbaytli xotira uchun). Ma’lum bir vaqt oralig‘i o‘tgandan 
so‘ng (T3 siklining yarim davri) asosiy xotiradan o‘qilgan ma’lumotlarni 
protsessor tomonidan qabul qilib olish amalga oshiriladi. Parallel tarzda qabul 
qilinayotgan ma’lumotlarning uzunliklari – 8, 16, 32, 64 yoki 128 bit bo‘lishi 
mumkin. Ushbu jarayon sinxron va asinxron tarzda amalga oshirilishi mumkin, 
ya’ni kompyuter shinalarining sinxron va asinxron xillari mavjud

Download 345,5 Kb.
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Download 345,5 Kb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Eng so'nggi kompyuter modellarida ishlatiladigan shinalar (ularning

Download 345,5 Kb.
Pdf ko'rish