Vaiant savol

Download 22,05 Kb.
bet	3/6
Sana	17.01.2024
Hajmi	22,05 Kb.
	#139537

Bog'liq
imtixon
jamshidbek1, 2020 (3), FAN DASTUR MKMT uzb, O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovalar vazirligi, Introduction to CLT, 5c3872cad320e, DOC Document, 11-mavzu, jashs-article-p551, MULTI LEVEL PRACTICE TEST 3, 1-dars, Лабо ва Мерс хизмати, 7-Mavzu Oqova suvlarni tozalash usullari, Lecture Note 10

Arifmetik qoʻshuv-ayiruv amalini bajarilishi. Arifmetik qoʻshuv-ayiruv amalini bajarishga moʻljallangan kirishlarga ega boʻlgan AMQ tuzilma sxemasi 7.1-rasmda keltirilgan. Soddalik uchun ikki razryadli sonlar bilan ishlaydigan qurilma sxemasi keltirilgan. Ayirish kamayib boruvchi X larni qoʻshib borish va qoʻshimcha Y ayiriluvchi kodi yordamida amalga oishiriladi. Bunday usul yordamida avval koʻrib oʻtilgan jamlagichlar asosida ayiruv amalini bajarish ham mumkin. Manfiy ikkilik sonning qoʻshimcha kodini hosil qilish uchun quyidagi qoidalar qoʻllaniladi:208 - ishorasidan tashqari barcha razryadli raqamlar inverslanadi (0 ni 1 ga va 1 ni 0 ga oʻzgartirish yordamida); - invreslangandan soʻng kichik razryadga bir uzatiladi. Bu vaqtda natija ishorasi hosil boʻlgan kodning katta razryadi bilan aniqlanadi. 7.1-rasam. Ikki razryadli ikkilik sonlarni arifmetik qoʻshish va ayirish amallarini bajaruvchi AMQ sxemasini fragmenti. Sxema ikkita bir hil qoʻshuv-ayiruv bloki (ikki razryadli qoʻshiluchilar uchun)dan tashkil topgan. Har bir blok EMAS invertori 2(3), ikkita kirishli HAM elementi 5(7), murakkab 2YOKI-2HAM elementi 4(6) va bir razryadli jamlagich SM 8(9)dan iborat. Qovuslar ichida ikkinchi blok elementlarining raqami koʻrsatilgan. Ikkala blok ikkita kirishli 2YOKI-EMAS mantiqiy elementida bajarilgan bitta tugundan boshqariladi. Dastlabki holatda, «+», «-» boshqaruv kirishlariga mantiqiy 0 signali uzatilganda, bir razryadli jamlagichning barcha kirishlarida xi, yi kirish signallari qiymatlari qanday boʻlishidan qat’i nazar nolga teng signallar mavjud boʻladi. Mos ravishda Si chiqish signallari ham nolga teng boʻladi. 209 Qoʻshuv amalini bajarish uchun «+» kirishga mantiqiy bir signali berilishi kerak. Qurilma chiqishidan qoʻshiluv natijasiga teng signallar va oʻtkazish signali olinadi. Ayiruv amalini bajarish uchun «-» kirishga mantiqiy bir signali berilishi kerak. Bu vaqtda jamlagichning «b» kirishiga kamayuvchining toʻgʻri kodi beriladi. Yuqoridagi elementning 4 va 6 birinchi kirishlariga aktiv, quyidagi elementning huddi shunday 5 va 7 kirishlariga passiv mantiqiy signallar keladi. Natijada, ayiriluvchi kodi invertor orqali jamlagichning «a» kirishiga tushadi, ya’ni inverslanadi. Bir vaqtning oʻzida jamlagichning 8 C kirishida bir signali hosil boʻladi. Demak, jamlagichning «a» kirishiga ayiriluvchining qoʻshimcha kodi beriladi. Shuning uchun jamlagichning chiqishida ikkita qoʻshiluvchining U-X ayirmasi hosil boʻladi. Shunday qilib, sxemaning chiqishida ikki sonning yigʻindisini yoki ayirmasini olish mumkin. Amal turi boshqaruv signalining qiymatiga bogʻliq boʻladi. AMQlar sanoatda turli integral mikrosxemalar koʻrinishida yoki 2-. 4-, 8-, 16-razryadli operandlar ustida amallar bajaruvchi KISlar tarkibida ishlab chiqariladi. AMQ tarkibida har bir razryad uchun mantiqiy va qoʻshimcha amallar shakllantiruvchi, arifmetik amallarni bajarishda AMQning barcha razryadlari uchun tezkor TOʻS shakllanuvchi sxemalar mavjud. Shuni aytib oʻtish kerak-ki toʻrt razryadli AMQ hosil qilish uchun 70 ta HAM-EMAS yoki YOKI-EMAS elementlari talab etiladi. K155ИП3 IS misolida toʻrt razryadli AMQning funksional imkoniyatlari bilan tanishib chiqamiz. Uning shartli belgilanishi 5.28 - rasmda keltirilgan. Mazkur sxema yoki mantiqiy, yoki arifmetik amallarni bajaruvchi ikkita rejimda ishlashi mumkin. Qurilma ikkita 4- razryadli operandlardan foydalanib 16 ta mantiqiy va 16 ta arifmetik amallarni bajarishi mumkin. Bajariladigan amal turi M (mode control) kirishga beriladigan boshqaruv signali darajasi bilan belgilanadi. Agar M kirishga katta kuchlanish darajasi (M=1) berilgan boʻlsa, barcha ichki oʻtkazishlar berkiladi (blokirovka qilinadi) va qurilma ketma-ket u yoki bu mantiqiy amalni bajaradi. Agar M kirishga kichik kuchlanish darajasi M (M=0) berilgan boʻlsa, barcha ichki oʻtishlarga ruhsat beriladi va ikkita toʻrt razryadli operandlar ustidan arifmetik amallar bajariladi. Rejimni boshqaruvchi M kirishdan tashqari mikrosxema S0-S3 parallel kirishlar bilan ham boshqariladi. Bu kirishlardagi signallar kombinatsiyasi bajarilishi kerak boʻlgan aniq amalni tanlaydi. 210 Download 22,05 Kb.

Download 22,05 Kb.