Mövzu 12. Yağlara aşgarların əlavə edilməsi.
Neftdən alınan yağlara təbii xususuyyətlərini artırmaq üçün və eyni zamanda bir neçə göstəricisini yaxşılaşdıran çox funksiyalı aşqarlar qatırlar. Adətən aıqarlar yağlara az və ya müəyyən miqdarda qatılır. Təyinadından asılı olaraq yağlara aşağıdakı aşqarlar əlavə edilir:
1). Özlülük aşqarları yağın özlülüyünü artırır və eyni zamanda yağın özlülük-temperatur xüsusiyyətlərini yaxşılaşdırır, yəni temperatur dəyişdikdə özlülüyün dəyişməsinin azalmasını təmin edir. Bu aşqarları bir az qatdıqda (1,5-2%) yağın özlülüyünü müəyyən istiqamətdə dəyişmək olar.
2). Yağın donma temperaturunu azaldan aşqarlar 0,1-0,5% yağa qatıldıqda yağın donma temperaturunu 10-20 oC aşağı salır.
3). Oksidləşməyə qarşı aşqarlar – havada olan oksigenin yüksək temperatur şəraitində oksidləşmə prosesinə dayanıklı olur. Bu aşqarlar turbin və transformator yağları üçün çox vacibdi, çünki onlar fasiləsiz işləyir. 4). Korroziyaya qarşı işlədilən aşqarlar - əsasən metalı qorumaq üçün istifadə olunur. Bu aşqarlar yağa qatıldıqda (0,5-3%) metalın səthində nazik qat yaradır və metalı korroziyadan qoruyur.
5). Yağların yağlama qabiliyyətini yaxşılaşdıran aşqarlar – yüksək təzyiq altında işləyən detalların sürtünən düyünlərində yağlama qabiliyyətini yüksəldir.
6). Yuyucu aşqarlar – müxtəlif zərərli çöküntülərin ilişib qalmasının və detallar üzərində lak qatının yaranmasının qarşısını alır. Bu aşqarlar yağda oksidləşmə nəticəsində əmələ gələn çöküntüləri yumşaldır və yuyur. Belə aşqarlardan yağa 1-2% qatdıqda yağın çöküntü əmələ gətirməsi kəskın azalır.
7). Köpüklənməyə qarşı aşqarlar yağa 0,001-0,005% qatılır.
8). Kompleks aşqarlar yağların bir neçə xüsusiyyətini eyni zamanda yaxşılaşdırır.
| 