12
Teshikli yarimo‘tkazgichda esa :
(
)
2.1
Muvozanat vaqtida hosil bo‘lgan kontakt potensiallar ayirmasi
3.1
1.1 va 3.1 dan va
ekanligini hisoblaga olsak
⁄ (
√
)
4.1
Bundan kontakt potensiallar ayirmasi uchun quyidagi ifodani olamiz;
Bu ifodadan ko‘rinadiki p-n o‘tishdagi konyakt potensiallar
ayirmasi elektronli
yarimo‘tkazgich qismidagi va teshikli yarimo‘tkazgich qismidagi asosiy zaryad
tashuvchilarning konsentratsiyasiga bog‘liq bo‘lar ekan.
4-rasm.
Muvozanatli assimetrik p-n o’tish
13
Yarimo’tkazgichli lazerlar xarakteristikasini o’rganish.
Yarimo`tkazgichli lazer, qattiq jismli lazerlarning o`ziga xos turiga kiradi. Bu
turdagi lazerlarda invers bandlik hosil qilishini va
kogerent nurlanish olishni
energetik sathlar hamda energetik sohalar asosida tushuntirish mumkin. Kvant
fizikasi asoslariga ko`ra, qattiq jism tashkil etgan atomlaridagi elektronlar ulardagi
yadrolar bilan elektr kuchlari orqali bog‘langan bo`lib, bog‘lanish energiyasi diskret
qiymatlarni qabul qiladi. Yadroga eng yaqin turgan
elektron eng kichik diskret
energiyaga ega bo`lib, uni eng qiyin energetik sathda joylashgan deb qarash
mumkin. Bu yadrodan uzoqlashgan elektronning energiyasi
yadroga eng yaqin
turgan (ya‘ni eng quyi energetik sathda joylashgan) elektronning energiyasidan katta
bo`lib, u biror yuqori energetik sathda joylashgan deb qabul qilish mumkin.
Elektronlar joylashgan sathlar juda ko`p bo`ladi va qattiq jismning sohalar
nazariyasiga asosan energetik sathlar to`plami energetik sohalarni tashkil qiladi.
Atomdagi har bir elektronning holati to`rrta kvant soni bilan xarakterlanadi.
Bosh kvant soni n (n=1,2,3,4,…)
Azimutal kvant soni l (l=0,1,2,3,4,…)
Magnit kvant soni m (m=-l(-l+1),….0,1,2,….,+l)
Spin kvant soni m (m=1/2, m=-1/2)
Qattiq jism atomning elektron qobig‘dagi elektronlar yadro bilan bog‘liqligi
uchun ularni valent elektronlar deyiladi va ular joylashgan
energetik sathlar
to`plamiga o`tkazuvchanlik sohasi deb qaraladi. Valent sohaning eng yuqorisida
joylashgan elektronlarning yadro bilan bog‘lanish
energiyasiga teng energetik
oraliqni taqiqlagan soha deb qarash qabul qilingan. Bu soha valent soha bilan
o`tkazuvchanlik sohalari oralig‘ida joylashgan va taqiqlangan sohaning energetik
14
bo`yicha kengligi o`tkazuvchanlik sohasining quyi chegarasi
energiyasidan valent
sohasining eng yuqori chegarasi energiyasi ayrimasiga teng.
Elektronlar energetik sathlarning va sohalarning sxematik diametri 1-rasmda keltirilgan.
.
