287
sodir bo’ladigan o’chirilishlar soni bo’lib, masalan, uzunligi 100
km va yashinli
soatlar soni 20 ga teng bo’lgan liniyaning solishtirma o’chirilishlar soni quyidagi
formula bo’yicha topiladi:
Qop
h
,
n
8
1
.
(7.33)
7.2- jadval. Impuls qoplanishning yashin ta’sirida o’chirilishlardagi
ulushining ishchi elektr maydon kuchlanganligiga bog’liqligi.
Qop
ishchi
ishchi
l
U
, kV/sm
50
30
20
10
(nisbiy birlikda)
0,6
0,45
0,25
0,1
(7.33) formuladan ko’rinadiki, liniyani yashindan muhofazalash printsipial
bir-biridan qoplanish extimoli
коп
va
kamayishi bilan xarakterlanuvchi bilan bir
biridan farqlanuvchi ikkita usul bilan aniqlash mumkin. Izolyatsiyaning qoplanish
extimolini kamaytirish uchun elektr uzatish liniyalari himoya troslari osiladi.
HEUL uchun o’tkazgichlar va o’tkazgich bilan himoya trosi orasidagi havo
oralig’i uchun o’rtacha elektr maydon kuchlanganligi
E
o’r
= 500 – 700 kV/ sm deb
qabul qilinadi.
Kuchlanishi 110 kV va undan yuqori bo’lgan
HEULlari metal yoki temir
beton tayanchlarda bir ustunli, bashinli qilib bajariladi. Ularning tan narxi arzon
bo’lsada П-shakldagi tayanchli liniyalarga nisbatan yashind ta’sirida shikastlanish
ko’proq uchraydi.
Yashinli soatlar 100 soatga teng bo’lgan xududdagi liniyaning har 100 km
da o’chirilishlar soni quyidagicha aniqlanadi:
Qop
rtacha
'
O
chir
'
O
Р
h
N
4
.
(7.34)
Liniyaning yashin ta’sirida o’chirilishlar sonini ikkita yo’l
bilan qoplanish
ehtimolini va impuls qoplanishning turg’un yoyga aylanish ehtimolini kamaytirish
orqali kamaytirish mumkin. Birinchi usul himoya trosslarini osish va tayanchni
kichik qarshilikli impuls zaminlashni hosil qilish orqali amalga oshiriladi. Bu bir
288
tomondan faza o’tkazgichlariga yashinning bevosita urilish ehtimolini kamaytirsa,
ikkinchi tomondan yashinning trossga yoki
tayanchga urilishida impuls
shikastlanishlar sonini kamaytiradi.
Elektr energiya bilan ishonchli ta’minlash shartidan HEULning bir yilda
ruxsat etiladigan o’chirilishlar soni ushbu formula bo’yicha topiladi:
