109
bosim paydo bo‘lsa, zarrachalar orasidagi suyuqlik qavati torayib zarrachalar
bir- biri bilan birlashib ketadi va koagulyatsiya sodir bo‘ladi.
Elektrolit ta`sirida koagullanishda ikki holat kuzatiladi:
Neytrallanish koagullanishi: bunda koagullanish
kolloid zarrachaning
zaryadsizlanish va φ potentsialni kamayishi natijasida.
Kontsentratsion koagullanish: bunda qo‘sh elektr qavatning siqilishi natijasida
sodir bo‘ladi.
Kolloid zarrachalarning elektr potentsiali o‘rtacha qiymatga ega bo‘lgan
hollarda elektrolit ionining koagullash chegarasiga bog’liq ravishda o‘zgaradi va
quyidagi formulani taklif qilindi:
z
KT
C
e
²
A
)
(
5
bu
erda A- tortishish konstantasi, C- konstanta,
e- elektron zaryadi, ε-
erituvchining dielektrik konstantasi, z- ionning zaryadi. ν- koagullanish
chegarasi.
DLFO nazariyasiga muvofiq Shul’tse–Gardi qoidasi quyidagi nisbat ko‘rinishini
oladi:
S
el
+
: S
el
2+
: S
el
3+
= 1:: =1:: yoki
S
el
+
: S
el
2+
: S
el
3+
= 729 : 11 : 1
Dispers sistemalarning elektrolitlar ta`sirida koagullanishini o‘rganish natijasida
zarrachalarning qayta «zaryadlanishi» deb atalgan hodisa aniqlandi.
Shu bilan
birga zolga qo‘shilayotgan elektrolit kontsentratsiyasiga bog’liq koagullanish
sodir bo‘lishi bilan bo‘lmasligining
almashinib kelishi, ya`ni koagullanish
zonalari, boshqacha aytganda noto‘g’ri qatorlar deb nomlanuvchi jarayonlarning
mavjudligi ko‘rsatildi (23-rasm)
