129
II BOB. KOLLOID KIMYO FANIGA DOIR LABORATORIYA
MASHG’ULOTLARI
LABORATORIYA ISHI №1
KOLLOID SISTEMALARNI OLINISH USULLARI.
Ishning maqsadi.
A) Kondensatsion va disperslash usullari yordamida kolloid eritmalar
hosil qilish.
B) Kolloid eritmalar hosil bo’lish sxemalarini va reaksiya tenglamalarini
yozish.
A. Kondensatsion usul
Ish uchun kerak bo’ladigan asbob va reaktivlar 100 ml li o’lchov
silindri, ikkita tagi yassi kolba, kanifolning etil spirtdagi 2%
li eritmasi,
oltingugurtning etil spirtdagi to’yingan eritmasi, distillangan suv,
temir
xloridning 2% li eritmasi, 0,05n li kaliy yodid, 0,05n li kumush nitrat eritmalari;
kristallik natriy tiosulfat, oltingugurt kukuni.
Ishning bajarilishi
1-tajriba. Oltingugurt va kanifol gidrozollarining olinishi
Distillangan suvni chayqatib turib, unga oltingugurtning absolyut etil
spirtdagi to’yingan eritmasi tomchilab quyiladi.
Sutdek oppoq shaffof zol
olinadi. 100 ml li distillangan suvni qattiq chayqab turib, unga kanifolning
spirtdagi 2% li eritmasidan tomchilab 5–10 ml qo’shiladi. Sutdek oppoq va
ancha barqaror zol hosil bo’ladi.
2-tajriba. Gidroliz yo’li bilan temir(III) zolini hosil qilish
100 ml distillangan suv qaynaguncha isitiladi. So’ngra
qaynab turgan
suvga temir(III) xloridning 2% li eritmasidan tomchilab, 5- 10 ml qo’shiladi.
Natijada tiniq qizil – qo’ng’ir rangli temir(III) gidroksid kolloid eritmasi hosil
bo’ladi.
Temir (III) gidroksid kolloid eritmasini olish
reaksiya sxemasi quyidagi
tarzda yoziladi:
130
FeCl
3
+ 3H
2
O↔Fe(OH)
3
+ 3HCl
Fe(OH)
3
ning sirtdagi molekulalari HCl bilan reaksiyaga kirishib, ionli
stabillovchi FeOCl molekulalarni hosil qiladi:
Fe(OH)
3
+ HCl↔FeOCl + 2H
2
O
FeOCl molekulalari dissotsialanib, FeO
+
va Cl
-
ionlarni hosil qiladi:
FeOCl↔ FeO
+
+ Cl
-
Tarkibi jihatdan kolloid yadro tarkibiga yaqin bo’lgan
ionlar kolloid
zarrachalar sirtiga adsorbilanadi degan empirik qoidadan foydalanib, temir(III)-
gidroksid mitsella tuzilishini quydagicha yozish mumkin:
