|
-rasm. Zaryadlangan zarrachalarni harakatlantirish: 1,2-naylarBog'liq 13243 2 9B900252011957A9E57AA7C4C13796761311A2AB (1)
28-rasm. Zaryadlangan zarrachalarni harakatlantirish: 1,2-naylar.
2-tajriba. Kolloid zarracha zaryadining ishorasini topish. AgBr ning
zaryad ishoralari har xil bo’lgan zollar olinadi. Ular quyidagicha tayyorlanadi.
1) KBr ning kolbaga quyilgan 3 ml 0,1n li eritmasiga distillangan suv
qo‘shib hajmi 10 ml ga yetkaziladi va kolbani chayqatib turib eritmaga AgNO
3
ning 0,1n li eritmasidan 5 ml ni 40 ml gacha suyultirib hosil qilingan eritmadan
asta-sekin quyiladi. Bunda zol hosil bo‘ladi:
{m[AgBr], nAg
+
, (n-x)NO
3
-
}
+
xNO
3
-
2) KBr ning 0,1n li eritmasidan 5 ml ni suv bilan 40 ml gacha
suyultiriladi. Hosil bo‘lgan eritmaga AgNO
3
ning 4 ml 0,1n eritmasini 15 ml
gacha suyultirib tayyorlangan eritmadan tomchilatib qo‘shiladi. Bunda zol hosil
bo‘ladi:
{m[AgBr], nBr(n-x) K
+
}
-
xK
+
Tayyorlangan eritmalar kolloid zarrachalari zaryadining ishorasini
elektroforez yordamida aniqlash mumkin. Elektroforezni 3-rasmda ko‘rsatilgan
asbobchada kuzatish mumkin, u o‘simtali U-simon naydan iborat bo‘lib,
voronkasi hamda jo‘mragi bor. Asbobga voronka orqali kolloid eritma
136
to‘ldiriladi. Tirsaklarga probka yordamida elektrodlar o‘rnatiladi. Tok kenotron
to‘g’rilagichdan (kuchlanishi 100 v) beriladi.
Tok ulangandan bir necha minut o‘tgach elektrodlardan birinchi kolloid
zarrachalar yig’iladi. Elektrod zaryadining ishorasiga qarab, kolloid
zarrachalarning ishorasi topiladi.
29-rasm. Kolloid zarracha zaryadining ishorasini aniqlash
uchun ishlatiladigan asbob:
1-zol eritmasi solingan idish; 2 - elektrodlar.
2-tajriba. Kolloid zarrachalarning harakatchanligini aniqlash. Tajriba
4-rasmda ko‘rsatilgan asbobda bajariladi. Asbobning U-simon nayining ikkala
tirsagi, balandligining uchdan bir qismigacha distillangan suv bilan to‘ldiriladi.
Keyin voronka (1) ning jo‘mragi (2) ni asta-sekin ochib, tirsaklarga o‘qituvchi
bergan kolloid eritma quyiladi. Zol suvni siqib chiqaradi. Zol U-simon nayning
o‘lchamlarga bo‘lingan tirsagining uchdan bir qismigacha ko‘tarilgandan keyin
jo‘mrak (2) berkitiladi. Nay tirsaklariga, tekshirilayotgan sistemani mis
kuporosi eritmasi (4) bilan tutashtiruvchi agar-agarli ko‘prikchalar (3) qo‘yilgan.
Mis kuporosi solingan idishga o‘zgarmas kuchlanishli tok manbaiga ulangan
mis elektrodlari (5) tushirilgan, kolloid eritmaga elektrodlarni to‘g’ridan-to‘g’ri
tushurish yaramaydi, chunki ular qutblangandir.
|
| |
