‘z b e k I s t n r e s p u b L ik a s I o L iy va ‘r ta m a X s u s ta’l im V a z ir L ig I y. M a s h a r I p o V sport psixologiyasi

H ozirgi kunda davlatim iz sport m utaxassislari va m urab b iy lar o ld i- 
ga yan ad a m urakkab vazifalarni q o 'y m o q d a . Bu h a m b o ‘lsa, sp o rtc h i- 
larning ruh iyatini o ‘zgartirish, o ‘zbek s p o rtin i jah o n d a g i eng taraq q iy
etgan sp o rtlar qatoriga k o ‘tarish , R espublikam iz sp o rtch ilari ru h iy ati- 
da o ‘rnashib qolgan sobiq to ta lita r tu zu m davri psixologik tu s h u n c h a - 
lariga b arh am berish, ularda jism oniy m a d a n iy a t va sp o rt psixologiya- 
sining m uhim elem entlari b o 'lg an faollik, m eh n atsev arlik , irodaviylik, 
o ‘zini tu ta bilishlik, m ustaqillik, ch id am lilik , epch illik , m ato n atlilik , 
shuningdek , o ‘z x atti-h arak ati uchun jav o b g arlik hissini o ‘stirish, keng 
m iqyosda fikrlash kabilarni shakllantirishning psixologik m exanizm larini 
ishlab chiqish kabilardir.
R espublikam izda yuz berayotgan ijtim o iy -iq tiso d iy y angilan ishlar, 
s h u n in g d e k , jism o n iy m a d a n iy a t va s p o rtn in g riv o jlan ish i « S p o rt 
psixologiyasi» sohasiga ham taalluqlidir. «B ugun biz q an d ay davlat 
quryapm iz?», «U ning siyosiy va ijtim oiy negizi, qiyofasi qanday b o'lishi 
kerak?», «Yangi d em okratik davlat shak llan ish ig a jism o n iy m ad an iy at 
va sp o rtn in g ta ’siri qanday b o ‘ladi?» kabi savollarga javob to p ish , bu 
xususida fikr yuritish fursati yetdi.
H ozirgi k u n d a respublikam izda b o s h q a ja b h a la rd a b o ‘lg an id ek , 
jism oniy m ad an iy at va sport sohasida h a m ahvo l tu b d a n o ‘zgardi. 
R espublikam izda ixtisoslashgan h im oya k en g ash in in g m avjudligi, ta d - 
qiqot y o ‘nalishlari va m avzularni erkin tan lash k ab ilar «S port p six o ­
logiyasi» fani u c h u n ju d a k a tta im k o n iy a tla r y a ra tm o q d a . A m alga 
osh irilay o tg an va rejalashtirilg an ta d q iq o tla r y o ‘n a lish la rin i m illiy, 
m afkuraviy, m intaqaviy o'zig a xosliklarni hisobga olib, bevosita t a ’lim - 
tarbiya, ijtimoiy, iqtisodiy va siyosiy jara y o n lar m azm uniga b o ‘ysundirish 
o 'z b e k “ S port psixologiyasi” fanini ja h o n talab lari d arajasida sh ak l- 
lantirish u ch u n asos b o ‘lib xizm at q ilm oqda. Bu vazifani bajarish u c h u n
respublikam izning ilm iy salohiyati yetarli. 0 ‘zbek isto n M illiy u n iv er- 
siteti, S am arq and davlat universiteti va F a rg ‘o n a davlat universitetlari 
h a r yili yuqori m alakali psixolog m utaxassislar tayy orlam oq da. M u sta- 
qilligim iz istiqboli bilan bog‘liq m uam m olarn i hal qilishga hissa q o'sh ish
biz psixologlarning bevosita vazifam izdir.
Adolat yuzasidan aytish m um kinki, m a ’lum qonuniyatga k o ‘ra «Sport 
psixologiyasi» h a r doim um um iy nazariya to m o n h arak at qiladi va bu 
jarayon uzluksiz davom etadi. Lekin bu u m u m iy n az ariy ala r faqatgina 
sportchiga xos b o ‘lgan ruhiy jaray onlar va xususiyatlar taraqqiyoti q o n u - 
niyatlarini tu sh u n tirib beruvchi so halargagina taallu qli b o ‘ladi. S hu

bilan birga, shu um um iy n azariyadan kelib chiqadigan y o ‘n alishlar 
h am m avjudki, bu y o 'n a lish la r h a r doim o ‘zining milliy, etnik, m af- 
kuraviy, m intaqaviy va g ‘oyaviy xususiyatlariga ega b o ‘ladi. Sobiq to - 
ta lita r m afkuraning pirovard m aqsadiga aylanib qolgan «Sovet sporti» 
g ‘oyasi am alda h a r qanday o ‘ziga xoslikni, milliy sport turlarining rang- 
barangligini yo‘qqa chiqardi. N at ijada jism oniy m adaniyat va sportning 
psixologik asoslariga xos «Sport psixologiyasi» sohasiga taalluqli b o ‘lgan, 
u m u m iy yagona nazariyalar yaratilib, am aliyotga tatbiq etila boshlandi. 
S hu bois «K ad rlar tayyorlash m illiy dasturi» m azm uniga m uvofiq 
re sp u b lik a m iz n in g m illiy, m afkuraviy, m intaqaviy o ‘ziga xosligini 
e ’tib o rg a olib, o ‘zbek « S port psixologiyasi» fanini ja h o n talab lari 
darajasida shakllantirish, o ‘zbek sportchilarining m a’naviy va jism on iy
yuksalishining ruhiy to m o n la rin i ilm iy-uslubiy jih atd an asoslab berish 
bugungi kunning eng m u h im vazifasidir.

Download 3,76 Mb.