Uchlamchi (yordachi) ehtiyoj- yordamchi resurslarga bo‘lgan
ehtiyoj asbob uskunalarining yemirilishi oqibatida vujudga keladi va
asosan stoxastik, ekspert yoki determirar usullar yordamida
aniqlanadi. Agar unlarni tashish davrida ba’zi bir tagliklar sinib
ishga yaroqsiz b o ‘lib qolsa, ularni almashtirish uchun zarur bo‘lgan
tagliklar uchlamchi ehtiyoj bo‘ladi.
Mavjud zaxiralami qanday hisobga
olinishiga qarab material-
larga bo‘lgan talab «brutto ehtiyoj» va «netto etiyoj» ga bo‘linadi:
- «brutto ehtiyoj» bu ishlab chiqarish dasturini bajarishga kerak
boMadigan ehtiyoj boMib omborda mavjud tayyor mahsulotlarning
miqdorini hisobga olmagan holda aniqlanadi. Birlamchi,
ikkilamchi
va uchlamchi ehtiyojlarni jamlash orqali aniqlanadi.
- «netto ehtiyoj» bu ishlab chiqarish dasturini bajarishga kerak
bo‘ladigan ehtiyoj bo‘lib omborda mavjuu tayyor mahsulotlar va
materiallarning miqdorini hisobga olgan holda aniqlanadi.
Amaliyotda jam i materiallarga bo‘lgan ehtiyoj korxonada
mahsulotlami ishlab chiqishda yo‘l qo‘yiIgan
braklar hamda ishlab
chiqarish vositalariga texnik xizmat ko‘rsatish va ta ’mirlash ishlari
sababli ularning ishini to‘xtatib turilganligi sababli brutto ehtiyojga
qaraganda ko‘proq bo‘ladi. Korxonadagi har xil turdagi ehtiyojlar
orasidagi bog‘liqliklar 24 - rasmda ko‘rsatilgan.
