bu yerda,
q-
materiallarning bir kunlik o ‘rtacha sarfi.
6. Jami kechikishlar qiymati:
T keck~ tkechik^t kechikik
7. Buzilishlar (ta’minotdagi uzilishlar) sonini aniqlash (p)
8. Uzilish kunlarining umumiy qiymatini aniqlash:
bu yerda,
T -
ko‘rilayotgan davrdagi kunlar soni.
9. Uzilishlar jadalligini aniqlash:
1
10.
Ta’minotchini yetkazib berishga
tayyorlik koeffitsiyentini
aniqlash:
11.
T a’minot ishonchliligini aniqlash. Tayyorlik koeffitsiyenti
qancha yuqori bo‘lsa, ta ’minot ham shuncha ishonchli bo'ladi. Agar
xarid qilinayotgan predmetlar ishlab chiqarish uchun juda zarur
bo‘lmasa, y a’ni ishlab chiqarishga sezilarli darajada ta’sir etmasa,
ta ’minotchilarni tanlashda
boshqa mezonlardan masalan, xarid
qilish va tashib keltirish xarajatlaridan foydalanish mumkin.
Nazorat savollari:
1. Optimal ta’minlovchilami tanlashda m a’lumotlar banki nima
uchun kerak?
2. Optimal ta’minotchini tanlashda qo'shim cha
mezonlar nima
uchun kerak?
3. Ta’minotchining moliyaviy holatini tekshirish nima maq-
sadda amalga oshiriladi?
4. Materiallar ta’minotining ishonchliligi qanday baholanadi?
5. Tayyorlik koeffitsiyenti nimani tavsiflaydi?
5.6. Optimal ta’minotchini tanlash mezonlari
Bugungi kunda ta’minotchilami tanlashda ikki xil mezondan
foydalanilmoqda:
- mahsulot yoki xizmatni xarid qilish narxi;
- xizmat ko‘rsatish sifati.
Olingan mahsulotlarga xizmat ko‘rsatish
sifati mahsulotlarning
va xizmatlaming sifati va mahsulotlarga xizmat ko‘rsatish
ishonchliligi bilan baholanadi.
Bulardan tashqari ta’minotchilami tanlashda avval sanab o ‘tilgan:
- ta’minotchining moliyaviy holati;
- ta ’minotchini qo‘shimcha zaxira quvvatga ega ekanligi;
- shoshilinch buyurtmalarni bajara olish muddati;
- ta ’minotchini iste’molchiga nisbatan joylashgan marizilining
uzoqligi va boshqalar;
- ta ’minotchini iste’molchini barcha kerakli ehtiyot qismlar
bilan ta ’minlay olishi;
T a’minotchilar soni birdan katta bo‘lganida odatda 'ekspert
baholash usullaridan foydalaniladi: Buning
uchun ekspert baholash
uchun ko‘rsatkichlar jadvali tuzilad (ular bir qancha) bo‘lishi
mumkin. H ar bir ko‘rsatkichning ahamiyati (og'irlik koeffitsiyenti)
aniqlanadi.
Ko‘rsatkichlaming
soniga qarab
ballar miqdori
aniqlanadi (masalan, ko‘rsatkichlar soni 10
ta b o isa , ballar ham 1
dan 10 gacha bo‘lishi mumkin). T a’minotchilarning reyting ballarini
hisoblash jadvali tuziladi va ulaming umumiy reytinglari hisoblab
chiqiladi (2-jadval).
75
2 -jadval
Tanlov
mezonining nomi
Mezonning
ahamiyati
1- ta ’mi
notchi
2- ta ’mi
notchi
3- ta ’mi
notchi
Ta’minotchining
ishonchliligi
0,3
4
3
2
Buyurtmani
bajarilish muddati
0,25
2
4
4
Tovarning narxi
0,35
3
2
1
Ta’minotchining
moliyaviy ahvoli
0,10
3
3
4
Ta’minotchining
reytingi
1,0
3,05
2,9
3,4
Jadvaldan ko‘rinib turganidek materiallami xarid qilish uchun
3- ta ’minotchi eng qulay ekan.
Ta’minotchilarni tanlashda bulardan tashqari mahsulotlami
tashib kelitish bilan bog‘liq bo‘lgan
boshqa xarajatlaming umumiy
miqdoriga qarab ham amalga oshirish mumkin.
Potensial ta ’minotchilar aniqlanganidan keyin ular bilan ta ’mi-
not bo‘yicha shartnoma tuzish uchun muzokaralar olib boriladi va
shartnoma tuziladi.
