O'ZBEKISTON RESPUBLIKASI MMTB JIZZAX VILOYATI 2- SONLI ZAIF ESHITUVCHI BOLALAR MAXSUS MAKTAB-INTERNATI
ZAIF ESHITUVCHI VA KAR BOLALARNING NUTQ BOYLIGININ BOYLIGINI RIVOJLANTIRISH USULLARI
XUDOYBERDIYEVA DILOROM SAFAROVNA
2-sonli zaif eshituvchi bolalar maxsus maktab internati Ona tili va adabiyot fani o'qituvchisi
JIZZAX 2024
XUDOYBERDIYEVA DILOROM SAFAROVNA
Ma'sul muharrir: F.SAFAROV
Zaif eshituvchi o'quvchilarning nutq boyligini boyitish usullari
2024 yil
Maskur qo'llanmada o'quvchilarning nutq boyligini oshirish usullari rasmlar asosida yoritib berilgan.Bu aynan zaif eshtuvchi va Kar bolalar uchun mos keladi.Qo'llanmada o'quvchilarning lug'at boyligini boyitish turlari, sinflar kesimida foydalanish, foydalaniladigan didaktik materiallar , tahlil darslarini o'tkazish texnologiyalari ko'rsatilgan
Taqrizchilar: L. NURMONOVA - o'quv ishlari bo'yicha direktor o'rinbosari;
X. Bobobekov- uslub birlashma rahbari;
Zaif eshituvchi bolalar maxsus maktab-internati pedagogik kengashida ko'rib chiqildi
MUNDARIJA
1. ZAIF ESHITUVCHI O'QUVCHILARGA MOSLASHTIRILGAN ONA TILI FANIGA OID KO'RGAZMALAR JAMLANMASI
2. RASMLI LUG'ATLAR ( Harflarning so'z boshida, so'z o'rtasida va so'z oxirida kelishi)
3. TOVUSHLARNING TALAFFUZINI MUSTASHKAMLASHGA OID MATNLI TASVIRLAR
SO'Z BOSHI
Ona tili va nutqiy muloqat darslarida o'quvchilar o'qish va yozish, matn tuzish, diologik nutq, o'zligini anglash kabi ijtimoiy hayot uchun muhim bo'lgan ko'nikma va malakalarni egallashga muvaffaq bo'ladilar.
" Kelajak yuksak intellektual salohiyat, bilim va kuchga ega bo'lgan yoshlarniki, millatnikidir", deb ta'kidlagan edi birinchi prezidentimiz I.A.Karimov. Mamlakatimiz yoshlarini jahonning taraqqiy etgan davlatlari yoshlari bilan har jabhada bellasha oladigan, kerak bo'lsa, ulardan o'z ustunligi bilan ajralib turishini ta'minlashning yagona yo'li ta'lim va tarbiyaga jiddiy e'tibor qaratishdan iborat.
Maktabda ona tilini o'rgatishning mazmuni jamiyat rivojlanishining hozirgi bosqichida davlatimizning maktab oldiga qo'ygan vazifalaridan kelib chiqadi. Bu vazifalar ko'p qirrali bo'lib, ularni bajarish o'quvchilar ongini o'stirishga, ularga g'oyaviy-siyosiy, ahloqiy, estetik va mehnat tarbiyasini berishga yo'naltirilgan.
Ona tilini o'rganish natijasida o'quvchilarda o'z fikrini grammatik to'g'ri, uslubiy aniq, mazmunli, ohangga rioya qilib ifodalay olish va uni imloviy to'g'ri yoza olish ko'nikmalari shakllantiriladi. Bu vazifalarni muvaffaqiyatli hal etishda ona tili darslarida so'z ma'nosi ustida ishlash va lisoniy tahlilning ahamiyati katta.
Ushbu qo'llanma zaif eshituvchi va kar bolalarga ona tili va nutqiy muloqatini shakllantirishda o'qituvchilar uchun dars o'tish jarayonlarida qo'llash uchun metodik tavsiyalar va didaktik materiallar bayon qilindi.Qo'llanma yuzasidan kasbdoshlarning fikr-mulohazalarini mamnuniyat bilan qabul qilaman.
ZAIF ESHITUVCHI VA KAR BOLALARGA ONA TILI FANINI O'QITISHNING VAZIFALARI
O'quvchilarda o'z fikrini nutq vaziyatiga mos holda, og'zaki qisman talaffuzda yoki imo-ishorada va yozma shakllarda to'g'ri, aniq ifoda qila olishi, o'zgalar fikrini to'g'ri anglashi va o'rinli munosabat bildira olish malakasini rivojlantira olishdir.
Gaplarni mantiqan mazmunli tuza olishi, qo'shimchalarni o'z o'rnida to'g'ri qo'llay olish va imloviy to'g'ri yozish malakasini shakllantirishdan iboratdir.
O'quvchilarni darsga qiziqtirish, ijtimoiy hayotga tayyorlash, mantiqiy fikrlashga undovchi matn, savol va topshiriqlar bilan ishlash, diologik nutqini rivojlantirish bular ona tili vazifasini bajarishga vositadir.
Ona tili darslarining bosh vazifasi o'quvchilar nutqini o'stirishdir. Nutq o'stirish ishlarini muvaffaqiyqtli amalga oshirishda til hodisalarini puxta o'zlashtirish, ularning o'xshash va farqli tomonlarini bilishning ahamiyati katta.
Ona tili darslarida o'quvchilar fonetika, leksikologiya, so'z yasalishi, so'z turkumlari, sintaksis kabi tilshunoslik fani bo'limlaridan tegishli tarzda bilim, ko'nikma va malakalarni shakllantirishlari DTS, dastur va darsliklar talabi asosida amalga oshiriladi.
5- sinfda ona tili darsligi Fonetika bo'limi bilan boshlanadi.O'quvchilar labdan o'qish orqali tovushlarning talaffuzini o'rganishadi:
- Nutq tovushlari va tabiiy tovushlarni farqlash;
- Tovush va harfning farming bilishlari muhim ahamiyat kasb etadi;
- Nutq tovushlarining unli va undosh tovushlarini talaffuz qilish orqali farqlash;
- Undosh tovushlarning hosil bo'lish o'rnini bilishlari juda muhim, chunki tovushning hosil bo'lish o'rnini bila olmasa talaffuz qilishga qiynalishadi;
ZAIF ESHITIVCHI BOLALAR MAXSUS MAKTAB INTERNATI PEDAGOGIK KENGASHIGA
TAVSIYA
Boshlang`ich fanlar uslub birlashmasi, O'zbekiston Respublikasi Maktabgacha va maktab ta'limi vazirligining 2024-yil 7- fevral 32-sonli buyrug'iga asosida ilg'or o'qituvchilarning ish tajribasini o'rganish va ularni ommalashtirish bo'yicha ishlab chiqilgan Bo`riboyeva Sayyoraning "Nutq o`stirish mashg`ulotlari uchun" mavzusi bo'yicha metodik qo'llanmasi maktab-internati miqiyosida ommalashtirishga tavsiya etildi.
2024 yil 20- fevral
Metod birlashma raisi: S.Mamadaliyeva
|
