|
O'SMIRLARDA KASB TANLASH MOTIVATSIYASI SHAKLLANISHINING
|
| bet | 29/71 | | Sana | 07.01.2024 | | Hajmi | 363,42 Kb. | | #131379 |
Bog'liq «innovative academy» ilmiy tadqiqotlarni-fayllar.orgO'SMIRLARDA KASB TANLASH MOTIVATSIYASI SHAKLLANISHINING
IJTIMOIY PSIXOLOGIK TAMOYILLARI
Ilmiy rahbar: Sh.R.Baratov
Psixologiya fanlari doktor,professor. Buxoro Davlat Universiteti
Abdullayev Shahzodjon Zokirjonovich
Buxoro Davlat Universiteti magstranti
https://doi.org/10.5281/zenodo.6298892
Annotatsiya: Ushbu maqolada o’smirlar, xususan maktab bitiruvchilari va kasb tanlash
yoshidagi yoshlarning ushbu tanlov jarayonidagi yuzaga keladigan muammolari va ularning
kasbiy psixologiya fani yordamida еchis masalalari tahlil qilingan va ushbu masalaning
psixologik tamoillariga to’xtalib o’tilgan.
Kalit so’zlar: kasb, qiziqish, motiv, tanlov moyillik, faoliyat, optatsiya, adept, adaptant,
internal, Kudryavtsev, Klimov.
KIRISH
Har bir insonning kasbiy shakllanishi va mutaxassis sifatida kamolga еtishini uning hayot
yo’lidan ayri holda tasavvur etib bo’lmaydi. Psixologik manbalar va adabiyotlarda ta’kidlab
o’tilganidek, kishining kasbiy shakllanishi butun hayoti davomida kechadigan jarayon bo’lib
uning yoshiga hamda shaxsining taraqqiyotiga mos holda boradi. Kasbiy faoliyat sohasidagi
muvaffaqiyat va mataxassisining mahorat darajasiga erishish sur’ati uning kasb tanlash
motivlari bilan o’zaro aloqadordir.
1
Inson bolasi voyaga еtgach o‘z qiziqish va qobiliyatlariga ko‘ra biror kasb yoki hunarni tanlaydi. Har
bir inson hayotida kasbiy faoliyat muhim ahamiyatga ega. Chunki, kasbiy faoliyat uzoq vaqt
davomida inson hayotining ajralmas qismiga aylanib qoladi. Psixologik tadqiqotlarning
natijasiga ko‘ra ham odamlarning salomatligi hamda o‘zini baxtli his etish darajasi uning
tanlagan kasbi bilan uzviy bog‘liq ekan.
ADABIYOTLAR SHARHI
Mavzuga oida o’zbek va xorijiy olimlarning ko’plab ilmiy ish va tadqiqotlari olib borilgan
bo’lib, jumladan ular orasida o’smirlar, umuman olganda ish qobiliyatiga ega shaxslar kasbiy
tanlovida texnik qobiliyatlar testi muhim o‘rin egallaydi. Texnik qobiliyatlar deganda
murakkab intellektual qobiliyatlar tushuniladi. Bu qobiliyatlar o‘z ichiga keng tasavvurlar,
texnik salohiyat va sensomotor malakalarini qamrab oladi. Texnik qobiliyatlar testi injenerlar,
mexaniklarni kasbiy tanlovida keng doirada qo‘llaniladi. Bu borada A.A.Beknet va Minnesotski
testlari keng tarqalgan.
Maxsus qobiliyatlarning so‘nggi guruhiga A.Anastazi kasbiylashgan qobiliyatlarni kiritadi.
Ularni o‘lchash uchun tuzilgan testlar faoliyatning ma’lum kasb sohasida shakllantiriladi.
AQShda Minnisota shtatida konselariya testi keng ommalashgan bo‘lib, tartibni qabul qilish
tezligi, ishbilarmonlik atamalar ro‘yxatini bilishi, eshitishi, xabardorlik, savodxonlik chiroyli
nutqqa egalik kabi qobiliyatlarni aniqlab beradi.
|
| |
