Международный научный журнал
№
10
(100),
часть
1
«
Научный
импульс
»
Мая
, 2023
325
ZAMONAVIY OPERATSION TIZIMLARDA JARAYON TUSHUNCHASI VA UNING
AHAMIYATI
Tursunov Olimboy Panjiboy o’g’li
Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti 3-bosqich talabasi
Annotatsiya:
Maqolada operatsion tizmilarda jarayon tushunchasi va jarayonlar ustida
bajariladigan amallari ko’rib chiqiladi. Jarayon operatsion tizimlarda asosiy bosqichlardan
biri xisoblanadi. Operatsion tizimlarning ishini o’rganishda asosiy tushunchalardan biri
bo’lib, ustida tizim aniq amallar bajaradigan asosiy dinamik ob’ektlar sifatida olinadigan
jarayonlar xisoblanadi.
Kalit so’zlar:
Operatsion tizimlar, jarayon, jarayon tushunchasi, jarayon holati,
multidasturlar, windows, Linux.
KIRISH
Operatsion tizim,
foydalanuvchilar uchun ham, bajariluvchi ilovalar uchun ham
interfeysni tashkil etadi. Foydalanuvchilar va ko’pgina hizmatchi dasturlar, DTdan hamma
dasturlarda tez-tez uchraydigan amallarni bajarishni so’raydi.
Bunday amallarga, birinchi
navbatda,
kiritish- chiqarish, biror-bir dasturini ishga tushirish va to’xtatish, qo’shimcha
xotira blokini olish yoki uni bo’shatish va boshqa ko’pgina amallar kiradi. Bunday amallarni
har safar dasturlash va ikkilik kod sifatida dastur ichiga bevosita kiritish maqsadga muvofiq
emas
balki,
ularni
birgalikda
yig’ibdasturdan
“so’rov”orqali
bajarishgaberish
qulaydir.Buo’znavbatida
operatsion
tizimningmuhimfunksiyalaridanbiridir.Amaliydasturlar,vako’pginatizimliishlovberuvchidast
urlar,(masalan,dasturlashtizimlariyokima’lumotlarniboshqarishtizimlari)kompyuterapparat
urasibilanbevositabog’lanaolmaydivaularbilanoperatsion
tizimgamurojaatetishorqalibog’lanadilar. Foydalanuvchilar uchun ham,
OT komandasini
kiritish bilanyoki tizim taklif qiladigan mumkin bo’lgan harakatlar orqali o’z dasturlariva
kompyuter
bilan
muloqat
qiladilar.
Bunday
o’zaro
muloqat
faqatOTorqaliginaamalgaoshiriladi.Bundaymuhimfunksiyanibajarishdantashqari,
OT
hisoblash
resurslarini
samarali
taqsimlash
va
hisoblashniishonchlitashkiletishga
javobberadi.
Operatsion
tizimasoslarinivaularningishlashprinsiplarinibilish,kompyuterdansamaralifoydalanishgaolibk
eladi.Operatsion
tizimlarnichuquro’rganish,avvalamborbubilimlarni,dasturiyta’minotyaratishdaishlatishgaim
kon beradi.
Albatta, bizning
mamlakatimizda hozirgi vaqtda, amalda yangi Operatsion
tizimlaryaratishustidaisholibborilmayaptganbo’lsaham,murakkabaxborottizimlariniishlabch
iqish,zamonaviyOperatsion
