I
sistem a m assa m arkazining holati o ‘zgarm aydi.
Lekin sistem ada m as-
sa taqsim lanishi o ‘zgaradi, y a ’ni
A va
В sharlarning
Oz o ‘q atrofid a-
gi aylanishi yo tezlashadi yoki sekinlashadi.
S istem an in g aylanm a h a rak atid ag i m assa ta q sim la n ish in i
uning
inersiya m o m en ti xarakterlaydi.
S istem aning o ‘qqa, nuqtaga va tekislikka n isb atan inersiya m o-
m en tlari tu sh u n c h a lari bilan tan ish ib chiqam iz. Ixtiyoriy
О n u q ta -
dan uchta o ‘zaro perpendikular o ‘qlarni,
shuningdek, k o o rd inata te-
kisliklarini o ‘tkazam iz (152-rasm ).
Sistem aning biror o'qqa nisbatan inersiya m om enti d eb sistem a
h a r b ir z a rra c h a s i m assasin i s h u z a rr a c h a d a n m a z k u r o ‘q q a c h a
b o ‘lgan m asofa kvadratiga k o ‘paytm asining bu tu n sistem a z a rra c h a -
lari b o ‘yicha olingan yig‘indisiga aytiladi.
S istem aning
Oz o ‘qqa nisbatan inersiya m o m en tin i
Iz bilan bel-
gilasak, t a ’rifga muvofiq:
/ г = Е ^ Л 2 ,
(74.D
bunda A /^nuqtadan
Oz o ‘q q ach a boMgan m asofa
hv d e b oling an.
Inersiya m om entining SI sistem adagi o ‘lchov birligi kgm 2, texnik
sistem ada
esa kgm s
2 boMadi.
0 ‘qqa nisbatan inersiya m o m e n tin i hisoblaganda sistem a zarra-
chalaridan o ‘qqacha boMgan m asofani shu zarrach alar k o o rd in atalari
orqali ifodalash m um kin.
