Jism tekis parallel harak atig a d o ir m asalalarni y ech ish d a (54.2)
D e k a rt k o o rd in a ta o ‘qlari
Ox, Oy ga proy eksiyalanib,
aM kattalik
aniqlanadi:
ам ~ л] a 2Mx + a 2
My ,
(54.3)
bu y erd a
a M x ~ C>Cx + a Cx + a ( M C ) x + a ( M C ) x ’
aMy =
a x
Cy +
a n
Cy +
a \ MC)y + a n
(MC)y-
(54.4)
55- § . Tekis parallel harakatdagi jism ikki nuqtasi tezliklarining
proyeksiyasi haqidagi teorema
Teorema.
Tekis parallel h a ra katdagi
у
jis m ikki nuqtasi tezliklarining m a zk u r
A
nuqtalarni tutashtiruvchi chiziq y o ‘nalishi-
dagi proyeksiyalari teng (98-rasm ).
Isbot. A nuqtani qutb desak, (53.2) ga
k o‘ra
В n u q ta tezligi quyidagicha b o ‘ladi:
V b = V a + V b a ■
(55.1)
98-rasm.
(55.1) ni
AB yo'nalishda proyeksiyalaymiz:
VB cosp =
VA c o s a +
VgA c o s 90° ,
b u n d a cos90° = 0 b o ‘lgaui uch u n :
VB co sp =
VA c o s a
(55.2)
kelib chiqadi. Shu bilan te o re m a isbotlandi.
5 6 - §. Tezliklar oniy markazi (T O M )
Berilgan on d a tezligi nolga ten g b o lg a n tekis parallel h a ra k a td a
gi jism nu q tasi
tezliklar oniy m arkazi d eyiladi. B unday n u q ta tekis
parallel h arakatdagi jism da m avjud ek an in i ko ‘rsatib o ‘tam iz.
F araz qilaylik, tekis parallel
h arakatdagi jism b iro r О nuqtasining
tezligi
VQ h a m d a
О nuqta atrofid ag i aylan m a h a ra k a t b u rc h a k te z
ligi co b erilgan b o ‘lsin (9 9 -rasm ).
О n u q tan i qu tb d e b olib, m azk u r
n u q ta d a n ay lan m a h arakat y o ‘n alish id a
V0 ga p e rp e n d ik u la r qilib
Vn
OP = — ch iziqn i o ‘tkazam iz.
CO
85
(53.2) ga k o ‘ra:
VP =
V0 +
VP0
,
bu yerd a
VPO _L
OP b o ‘lib,
VQ ga q aram a-q arshi y o ‘nalad i va
VP0 = a O P =
=
Vn
(0
boMadi.
N a tija d a
Vpo - - V 0 ,
VP
= 0 kelib chiqadi.
D em ak , tekis parallel h a ra k a td a g i jism n u q ta la rin in g
tezliklari
y o ‘n alish ig a oM kazilgan p e rp e n d ik u la r ch iziq lar kesishgan nuqtasi
T O M boMadi (100-rasm ).
