29
1.3.6-rasm. Mexatronikaning boshqarish interfeysi /hisoblash texnikasi
elementlari
5. Mexatronika-Kompyuter / Axborot tizimi elementlariga apparat
ta`minoti va dasturiy ta`minot kiradi.
Ular quyidagi vazifalarni bajarishga mo`ljallangan:
• avtomatlashtirilgan dinamik sistemalarni tahlil qilish;
ularni
modellashtirish, optimallashtirish va loyihalash;
•
sistemalarni virtuallashtirish;
• tezkor boshqaruvni ta`minlash;
• simulyatsiyali modellashtirish.
Va shu asosda inson-operator bilan inson-mashina interfeysi (
HMI) orqali
dasturlash rejimlarida MTlarning harakatlanish jarayonida o`zaro aloqada bo`ladi va
tashqi (periferiyadagi) qurilmalar bilan ma`lumotlarni almashinadi.
MTlarning kompyuter boshqarish tizimi odatga boshqarish tizimining yuqori
bosqichiga kiradi.
30
1.3.7-rasm. Mikrokontroller tuzilishi
Shunday qilib, tarkibida uchta zaruriy qismi bo`lgan
va energetik hamda
axborot oqimlar bilan bog`langan - mexanika (aniqrog`i elektromexanika), elektron
va kompyuterli qismlar MTlarning boshqa tizimlardan farq qiluvchi birlamchi
xususiyati hisoblanadi.
Bu komponentlar interfeyslar bilan bir-biriga ulangan.
Interfeys (ing.
interface – ajratish yuzasi, to`sin) – ikkita tizim, qurilma va
dasturlarni bir-biri bilan hamkorlik qilish usul va uslublari hamda imkoniyatlaridir.
Masalan,
USB, CAN, Ethernet va h.k.
USB (ing.
Universal Serial Bus – universal ketma-ket shina) hisoblash
texnikasi atrofidagi qurilmalardan o`rta va kichik tezlikda
axborotlarni uzatish
uchun ketma-ket interfeys.
Ethernet ([`i:θә nεt] inglizchadan
ether [`i:θәr] «efir») –
kompyuter
tarmoqlari uchun axborotni paket shaklida uzatish texnologiyasi.
31
O`tgan asrning 80-yillarida
BOSCH kompaniyasi tomonidan tarmoq
interfeysining yangi kontseptsiyasi
CAN – (Controller Area Network) taklif qilindi.
CAN – shina bir vaqtning o`zida raqamli axborotlarni
qabul qiluvchi va
etkazib beruvchi har qanday qurilmalarni ulashni ta`minlab beradi. Bunday shinalar
yuqori tezlikda axborotni etkazib bera oladi.
