6
Zanjirning ulanish sxemasiga ko`ra, iste`molchilarning
⃗
⃗
⃗
faza
toklari Kirxgofning birinchi qonuniga ko`ra, liniya simlaridagi
⃗
⃗
⃗
liniya toklari
bilan quyidagicha bog`langan bo`ladi. [3]
⃗
⃗
⃗
⃗
⃗
⃗
⃗
⃗
⃗
(9)
Demak,. Liniya toklarining vektorlari unga muvofiq faza toklari vektorlarining
ayirmasiga teng ekan.
Uch fazali zanjirlarni uchburchak ulanganda liniya va faza kuchlanishlari o`zaro
teng bo`lib, liniya va faza toklari o`zaro bir biridan
√
qiymatga farq qilib, bu farqni
quyidagicha ko`rishimiz mumkin.
Agar faza yuklamalarini bir xil deb olsak, bunda faza va liniya simlari uch fazali
simmetrik tizimni xosil qiladi.
6-sxemada ko`rsatilgan vektor diagrammadan liniya va
faza toklarini o`zaro munosabatini topish mumkin.
6-sxema. Liniya va faza kuchlanishlarini
bir- biriga bog`liqligini keltirib chiqarish diagrammasi
√
√
Uch fazali sistema fazalari bo`yicha nosimmetrik yuklama holatida bo`lsa,
Z
AB
≠Z
BC
≠Z
CA
faza toklari bir biridan miqdorlari va fazalari jihatidan farq qiladi hamda
har bir faza uchun alohida aniqlanadi.
⃗
⃗⃗⃗
⃗
⃗⃗⃗
⃗
⃗⃗⃗
(10)
Agar istemolchining har bir fazasining qarshiligi bir hil bolsa,
faza toklari o`zaro teng bo`ladi ya‟ni:
⃗
⃗
⃗
(11)
Bu yuqoridagi faza toklarining vektorlari esa o`z
navbatida simmetrik tizimni
tashkil etadi.
⃗
⃗
(
)
⃗
(
)
(12)
7
Bunga ko`ra, yuklama simmetrik bo`lganda, liniya simlaridagi toklar miqdor
jihatdan o`zaro teng bo`lib, ularning vektorlari faza bo`yicha bir-biriga nisbatan 2
π/3
burchakka
siljishini, hamda liniya tokining miqdori faza tokidan
√ marta katta:
√
,
ammo shu bilan bir vaqtda U
L
=U
f
bo`lishini ko`rishimiz mumkin.
Talabalarga uch fazali elektr zanjirni uchta qarshilik orqali hamda elektr
dvigatelni uchburchak usulida ulashni belgilangan
stentda quyidagicha sxema
orqali tushuntiriladi.
