13-mavzu. Detallar yuzalarining shakl va joylashishdan og‘ishlarini me’zonlash. Reja asosiy atamalar. Silindrik yuzalar shaklining og‘ishlarini me’yorlash va o‘lchash. Tekislikda to‘g‘ri chiziqlikdan og‘ishlarini me’yorlash va o‘lchash

13-MAVZU. DETALLAR YUZALARINING SHAKL VA
JOYLASHISHDAN OG‘ISHLARINI ME’ZONLASH. 
REJA 
Asosiy atamalar.
Silindrik yuzalar shaklining og‘ishlarini me’yorlash va o‘lchash.
Tekislikda to‘g‘ri chiziqlikdan og‘ishlarini me’yorlash va o‘lchash.
Yassilikdan og‘ishlarni me’yorlash va o‘lchash.
Berilgan profil (yuza) shaklining og‘ishi va joizliklari.
 
5.1. Detal aniqligi va unga ta’sir qiluvchi omillar. 
Detalni qanchalik aniq tayyorlash talab etilsa, u shunchalik qimmatga tushadi. 
Silindrik detal ishlab chiqarmoqchi bo‘lsak, ideal silindr ishlab chiqarish mumkin 
emas, u o‘q va ko‘ndalang kesimlar bo‘yicha to‘g‘ri shakldan og‘gan bo‘ladi.
Mashinasozlikda qo‘llaniladigan detallarning aksariyat qismining shakli, oddiy 
geometrik shaklda bo‘ladi. 
Asosan bu silindr shaklidagi detallar - 70 foiz 
Yassi shaklidagi detallar – 12 foiz 
Tishli g‘ildiraklar - 3 foiz 
Korpusli detallar -4 foiz tashkil etadi. 
Qo‘zg‘aluvchan birikmalarda (tirqishli) detallarning to‘g‘ri geometrik 
shakldan og‘ishlari cheklangan yuza bo‘yicha kontakda bo‘lishi sababli tez 
yeyilishiga va notekis harakat bo‘lishligiga olib keladi. 
Qo‘zg‘almas birikmalarda shakldan og‘ish taranglik bir tekis bo‘lmasligiga bu 
esa mustahkamlik, germetiklik va markazlashtirish aniqligining pasayishiga olib 
keladi. 
Mutloq aniq o‘lchamlarga ega bo‘lgan detalni juda ko‘p sabablarga ko‘ra, ishlab 
chiqarish mumkin emas. Detalning o‘lchamlari chizmadagidan farq qilib, har xil 
joylarda har xil qiymatlarga ega bo‘ladi. 
Mashina va asboblarning yuqori sifatli bo‘lishi ularning ishonchli va uzoq 
muddat ishlashini ta’minlaydi. Detalni yuqori sifatli tayyorlash xomashyoning sifati 
va mexanik ishlov berish usullariga bog‘liq.