|
3. 3-§. Yong‘in xavfini baholash va hisoblash
|
| bet | 1/9 | | Sana | 22.05.2024 | | Hajmi | 171,97 Kb. | | #249607 |
Bog'liq AYQSH ma\'lumotlari 3.3-§. Yong‘in xavfini baholash va hisoblash
Yong‘in xavfini baholashda shartli ravishda uchta o‘zaro bog‘liq bosqichga bo‘linish mumkin.
1. Yong‘in xavfli hodisalarning boshlanishi sabablari ro‘yxati belgilanadi;
2. Yong‘in xavfli vaziyatlarni tahlil qilish;
3. Obyektning yong‘in xavfi miqdori aniqlanadi.
Quyida asosiy bosqichlar bo‘yicha xavfni baholashni batafsil ko‘rib chiqish mumkin.
Yong‘in xavfi mavjud bo‘lgan vaziyatlarning ro‘yxatini aniqlash yong‘in xavfi mavjud vaziyatlarning yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan sabablari va joylarini aniqlash uchun amalga oshiriladi. Shu bilan birga, amalga oshirilishi yonuvchan muhitning shakllanishiga va alanga manbai paydo bo‘lishiga olib kelishi mumkin bo‘lgan voqealar ko‘rib chiqiladi.
Yoqilg‘i quyish shoxobchalarida yong‘in xavfi mavjud bo‘lgan holatlar va yong‘inlar haqidagi mavjud ma’lumotlarni tahlil qilish (shuningdek, texnologik jarayonlarning yoqilg‘i quyish shoxobchasiga o‘xshash boshqa obyektlar), eng ko‘p uchraydigan yong‘in xavfi bo‘lgan voqealar quyidagilar degan xulosaga kelish imkonini beradi:
1. Jarayon parametrlarining kritik qiymatlardanyuqori qiymatlarga koʻtarilishi, texnologik reglamentning buzilishi natijasida kelib chiqadi. Masalan, to‘kish va to‘ldirish operatsiyalari vaqtida yoqilg‘ining toshib ketishi, texnologik sabablarga ko‘ra ortiqcha bosim tufayli uskunalarning yemirilishi, alangalanuvchi bug‘-havo aralashmalari hosil bo‘ladigan joylarda yondirish manbalarining paydo bo‘lishi va boshqalar.
2. Eskirish oqibatida texnologik uskunalar germetikligining buzilishi: mexanik (yuqori yoki past bosim, dinamik yuklanish ta’siri va hokazo); harorat (yuqori yoki past haroratlar ta’siri) va kimyoviy (kislorod, vodorod sulfidi, elektrokimyoviy va biokimyoviy korroziya ta’siri) ta’siri. Masalan, neft mahsulotlari idishlarning devorlarini, quvurlar, bosim ostida ishlovchi va so‘rish shlanglarining va yoqilg‘ini tarqatish uskunalarining shlanglarini va boshqalar germetikligining buzilishi natijasida uskunaning mexanik shikastlanishi: yo‘l-transport hodisasi, sifatsiz ta’mirlash va tartibga solish ishlari va h.k. Masalan, yoqilg‘i quyish shoxobchasidagi jihozlar germetikligining yo‘qolishi yoki ta’mirlash vaqtida shikastlanish natijasida himoya elementlarining ishdan chiqishi, transport vositasidagi yoqilg‘i tizimining germetikligi buzilishi yo‘l-transport hodisasi vaqtida zararlanishi oqibatida va h. k.
3. Yong‘indan xavfli vaziyatlarni qasddan yaratishga olib keladigan odamlarning noqonuniy harakatlar. Masalan, texnologik asbob-uskunalarga qasddan zarar yetkazish, yoqilg‘i quyish shoxobchalariga va inshootlariga o‘t qo‘yish, terrorchilik harakati va h. k.
O‘zbekiston Respublikasi va chet eldagi yoqilg‘i quyish shoxobchalaridagi yong‘inlar haqidagi ma’lumotlarni tahlil qilishda ushbu tadbirlar qayd etildi.
Yong‘in xavfini baholash yong‘in omillari va ularning kelib chiqish tezligi va oqibatlarini kamaytirish bo‘yicha qabul qilingan chora-tadbirlar ta’siriga asoslangan holda amalga oshiriladi. Jamoatda ishlatiladigan obyektining yong‘in xavfsizligi tizimi maksimal ruxsat etilgan qiymatdan oshmaydigan yong‘in xavfi miqdorini ta’minlashi kerak. Individual yong‘in xavfining qiymati milliondan biridan oshmasligi kerak (ishlab chiqarish obyektlari uchun – yiliga o‘n mingdan biri).
Quyidagi hollarda yong‘in xavfini hisoblash kerak:
- yong‘in xavfsizligi bo‘yicha qonun hujjatlari va normativ hujjatlarda belgilangan majburiy yong‘in xavfsizligi talablari to‘liq bajarilmagan taqdirda;
- odamlar va mol-mulklarni yong‘inning xavfli ta’sirlaridan himoya qilish va (yoki) uning oqibatlarini cheklash uchun yong‘indan himoya qilish tizimlarini ishlab chiqishda;
- yong‘in xavfsizligi choralarini amalga oshirish doirasida yong‘in xavfsizligi deklaratsiyasini tuzishda;
- yong‘in xavfsizligi me’yoriy talablar mavjud bo‘lmagan binolar va inshootlar uchun yong‘in xavfsizligi tizimlarini loyihalashda maxsus texnik-shartlarni ishlab chiqishda yong‘in xavfsizligi talablarini asoslashda.
|
| |
