|
Qutblangan moda dispersiyasi
|
| bet | 10/11 | | Sana | 16.02.2024 | | Hajmi | 1,57 Mb. | | #157440 |
Bog'liq 6-amaliy mashg’ulo Prizmada yorug’likning sinishi.8. Qutblangan moda dispersiyasi
Bir modali optik tolalarda, asosan, bitta asosiy moda uzatiladi. Biroq, qutblanishni hisobga olsak, bir modali tolalarda ikkita moda uzatiladi. Ular boshlangich asosiy modaning ozaro perpendikulyar qutblangan ikki tashkil etuvchilaridir.
=
13-rasm. Qutblangan moda dispersiyasining hosil bolishi
Bu tashkil etuvchilaridan biri dominant hisoblanib, gorizontal X o qi bo'y= lab, ikkinchisi vertikal yuzadan Y oqi boylab tarqaladi. X oqidan uzatilgan m= oda Y oqidan uzatilgan modaga nisbatan tez yetib borgani uchun X oqini tez uzatadigan oq, Y oqini sekin uzatadigan oq deyiladi. Signal ideal aniq geometriyaga ega toladan uzatilganda edi, modalar qabul qiluvchi punktga bir xii tezlik va bir xil vaqtda yetib borardi. Lekin, amaliyotda tolaning geometrik noidealligi, shuningdek, turli mexanik va optik omillar tufayli sindirish korsatkichlari assimetriyasining yuzaga kelishi sababli ikki oz= aro perpendikulyar qutblangan modalar vaqt boyicha turlicha kechikishi natijas= ida turli tezliklarda tarqaladi. Tola chiqishida boshlangich signalning asosiy modasi buzilgan holda yetib keladi. Ikki ozaro perperdikulyar qutblangan tashkil etuvchi modalarning turli tezliklarda tarqalishidan boshlangich signalning buzilgan holda qabul qilinishi qutblangan moda dispersiyasi (QMD) deyiladi. 13-rasmda QMD hosil bolishi korsatilgan [2]. QMD hosil bolishi= ga asosiy sabab bu tola ozagi geometriyasining buzilishi va noidealligidir. Tola o'zagining noidealligi (ovalligining buzilishi), tola geometriyasining= o zgarishi ishlab chiqarish yoki foydalanish jarayonlarida yuzaga keladi. Shuningdek, tolaning bukilishlari, tolani jo natish uchun maxsus galtakla= rga orash, song uni yotqizishdagi mexanik harakatlar tola profili yoki ozakn= ing qobiq markazida joylashuvini buzadi va tola deformatsiyasiga olib keladi, bularning barchasi ham tola geometriyasining ozgarishiga tasir etib, qutblangan moda dispersiyasining hosil bolishiga olib keladi. Qutblangan m= oda dispersiyasi pikosekund (ps) da olchanadi. Tola defektlarining qoshilishi va qutblangan moda dispersiyasi bilan ozaro tasirda bolishi natijasida seksiyadan seksiyagacha signal yetib borguncha qutblangan moda dispersiyasi ortib bora= di. Tolani xarakterlovchi bunday holdagi qutblangan moda dispersiyasi ps/nm -1/= 2 da olchanadi. Bir necha seksiyalardan iborat trassa uchun har bir uchastkalar= ga mos keluvchi qutblangan moda dispersiyalarining ortacha kvadratik yig'indi= sini qollash kerak.Tolali optik aloqa tizimlariga qutblangan moda dispersiyasin= ing tasiri ushbu hollarda oshadi:
kanalda uzatish lezligi oshganda;
regeneratorlar orasidagi masofa uzaytirilganda;
kanallar soni oshganda (DWDM) zich toiqin uzunligi boyicha zichlashtirilgan tcxnologiya qoilanilganda. Tolani ishlab chiqarish jarayon= ini qatiy nazoratga olish bilangina qutblangan moda dispersiyasi qiymatini kamaytirish mumkin.
|
| |
