metallar, shisha, qog‘oz va hokazolami o‘zida mujassamlashtirgan xomashyo
manbayi hamdir.
Zamonaviy chiqindi-axlatlarni yoqadigan qurilmalar (zavodlar)da
birinchi navbatda isitish uchun yoki elektr energiya ishlab chiqarish uchun
kerak b o ‘ladigan issiqlik ishlab ch iq arilad i. U m u m an , kelajakda
chiqindilardan energiya olish muammosiga diqqat-e’tiborqaratilishi kerak
bo‘ladi, chunki 2000-yilda 1980-yildagiga nisbatan energiya iste’mol qilish
o ‘n m arta oshdi. Kelgusida energiyani iste’mol
qilishning oshishi XXI
asming oxirlarida zaxiralari tamom bo‘lishi kutilayotgan ko‘pgina an ’anaviy
yoqilg‘i mahsulotlari tanqisligi bilan bevosita duch keladi. Bu vaqtda katta
masshtablarda energiya ishlab chiqarish uchun yadrolarning bo‘linishi va
term oyadro sintezidan, quyosh va shamol
energiyalaridan foydalanish
kerak boMadi. 55-rasmda turli xil manbalar asosida kelgusida energiya ishlab
chiqarishning masshtablari ko‘rsatilgan. Faqat shuni hisobga olish lozimki,
masalan, termoyadroviy energiya ishlab chiqarishda deyteriy manbayi sifatida
nafaqat suv, balki qurilmalarining o ‘zi uchun va elektr energiyani uzatish
uchun ko‘p m iqdorda metall kerak bo‘ladi.
M ateriallarni tejash va atrof-m uhitni muhofazalash har birimizning
fuqarolik burchim izdir, lekin biz hozircha ishlatilgan
narsalam i tashlab
yuborish hissidan butunlay ozod bo‘lganimiz yo‘q.
55-rasm . K elajakdagi eh tim olli en erg etik balans.
145
Biz shu narsani anglab yetishimiz, turm ush darajasining o ‘sib borishi
bilan atrof-muhitga, xomashyoni ishlatishga va jamiyatga nisbatan yuqori
darajada ongli munosabat va javobgarlik hissi paydo boisagina,
muhim
xalqaro m uam mo — ijtimoiy-etik tarbiya muammosi hal etiladi va inson
haqiqatdan ham tabiat sohibiga aylanadi.
