|
qolgan edi.
ITI davrida fan bevosita ishlab chiqarish kuchiga aylanadi, uningBog'liq ‘. T. ‘Sar0v tabiatshunoslikqolgan edi.
ITI davrida fan bevosita ishlab chiqarish kuchiga aylanadi, uning
ishlab chiqarish bilan aloqalari keskin kuchayadi, yangi ilmiy g‘oyalarning
ishlab chiqarishga qo‘llanilishi tezlashadi. Shu bilan birga, ilm-fanning
jamiyat va tabiatga ta’siri kuchayadi, natijada ilm-fan nafaqat taraqqiyot
omili sifatida namoyon bo‘ladi, balki bir qator yechilishi qiyin boigan
global muammolaming (masalan, ekologik) sababchisi ham bo‘ladi.
Ilmiy bilimlarning differensiallashuvi, ya’ni tarmoqlar, yo'nalishlar
bo'yicha ajralganligi ko‘p asrlik tarixga ega. XIX asrgacha fanlar bir-biridan
alohida holda rivojlangan. Lekin, moddiy tizimlar va ularning harakat
shakllari bir-biiiga aylanish jarayoni orqali bog'langandir Shuning uchun
ham ularni o ‘rganadigan fanlar bir-biri bilan «o‘zaro bog‘liq fanlardir».
Masalan: elektrokimyo, biokimyo, biofizika va hokazolar. Bunday hollarda
bilimlarning mutaxassisliklar bo‘yicha ajralishi, darajalashuvi fanlar
tizimida integratsiyalovchi omil bo‘lib xizmat qiladi.
Harakat shakllarining ko‘p jihatlarini (boshqarish jarayoni, tizim-
laming o ‘z -o ‘zini tashkil qilishi va hokazo) o ‘rganuvchi boshqa turdagi
fanlar, masalan, termodinamika, kibemetika, sinergetika yoki bilim
larning har xil yo‘nalishlarini birlashtiruvchi umumiy fanlar — ma-
tematika, falsafa ham integratsiyalovchi va sintezlovchi funksiyalarni
bajaradi. Onkologiya kabi muammoli fanlar ham sintezlovchi rolni
o ‘ynaydi.
26
Alohida fanlarning, umuman ilm-fanning moddiy ishlab chiqarish,
ma’rifat, madaniyat, jamiyat hayotining hamma jihatlari bilan aloqasi
kuchaymoqda. Ilm-fan va ishlab chiqarishning birlashishi natijasida ilmiy-
|
| |
