Amiidaryo ekoturistik rayoni. Amudaryoning o'zaniga
yaqin
sohillarida to'qayzorlar mavjud b o lib , ular ekoturiar uchun
juda qiziqarli noyob landshaft hisoblanadi.
Quyi Amudaryoning
o ‘ng sohilida to ‘qay landshaftidagi qushlar va hayvonlarni
muhofaza qilish uchun Badayto‘qay qo‘riqxonasi tashkil etilgan.
Omitofaunani saqlash uchun Xorazm buyurtmaxonasi
tashkil
etilgan.
Bulardan tashqari Qizilqumning g‘arbiy qismida,
Amudaryoning o ‘ng qirg‘og‘ida, kembriy va kembriygacha davrda
burmalangan tog‘
jinslari ochilmalaridan iborat, balandligi 485
metriik Sulton Uvays toglariga ekoturiar uyushtmsh mumkin.
Amudaryo rayonida 0 ‘zbekistonning ko'lina shaharlaridan biri
Xorazm joylashgan, uning arxitektura yodgoriiklari tarixiy turizm
markazlaridan biri hisoblanadi. Ekoturiarni
tarixiy turlar biian
kompleks olib borish mumkin.
N urota ekoturistik rayoni o ‘zining ajoyib tabiat manzaralari,
tarixiy arxitektura yodgoriiklari bilan kishilarni m aftun etadi.
1975-yilda tashkil etilgan vam aydoni 17,8 m inggabo'Igan N urota
tog‘ yong‘oqzor-m eva q o ‘riqxonasi mavjud, Bu qo‘riqxonaga
«Ekosan» qoshidagi «Ekosantur» firmasi tom onidan ko‘plab
marshrutlar uyushtirilgan. Oqtog‘ning janubiy yon bag‘rida
joylashgan shamol ta ’sirida tebranib turuvchi bahaybat xarsang
toshli «Sangijumon», «Koriz qoldiqlar»
kabi tabiat yodgorligi
ekoturizmning m uhim obyektlaridan b o lib hisoblanadi. Ko‘p
asrlik ziyoratgoh «Chashma buloq» yaqinida «Chilustun» masjidi,
madrasa, Abul Xasan N uriy maqbarasi va qal’asi joylashgan.
Qoratogc tizmasining janubiy yon bag‘rida «Sarmish darasi»dagi
qoyalarda avlodlarimizning hayoti va madaniyatini aks ettimvchi
lavhalar, rasmlar ishlangan.
Janubiy Nurota tizmasida uzunligi 110 m, absolut balandligi
1060 m, maydoni 163 m keladigan «Maydon karst g‘ori», Shimoliy
N urota tizmasidagi uzunligi 130 m, absolut balandligi 1100 m,
maydoni 70 m keladigan «Xonaixudo karst g‘or»da g‘orshunosiikni
rivojlantirish mumkin.
Bulardan tashqari, XI asrda bunyod etilgan
va XVIII asr boshlarigacha tuigan «Raboti Malik karvonsaroyi»
170
sayyohlarning to'xtash joyi, shuningdek, savdogarlarning savdo
qilish joyi bolgan. Raboti Malik yonida
mi rig yillik tarixga ega
bolgan madaniy yodgorlik — sardoba uchraydi. Yer ichiga 12
m botirilgan sardobada butun yoz bo‘yi muzdek va toza suv
saqlangan.
Zarafshon ekoturistik rayonida Zarafshon daryosi b o £ylarida
joylashgan to £qay Iandshafti,undagi o ‘simJik va hayvonot dunyosini
muhofaza qilish uchun tashkillashtirilgan «Zarafshon qo£riqxonasi»
mavjud. Buxoro viloyatining Shofrikon o ‘rmon xo‘jaligi hududida
joylashgan qum cho‘l landshafti, u yerdagi o ‘simliklar va hayvonlar
hamda tarixiy yodgorliklar (Vardanza shahar xarobalari) davlat
tom onidanqo£riqlanadi. «Vardanza qo‘riqxonasi», «To‘d a k o l flora
va faunasini boyitish buyurtmaxonasi», Qoravulbozor xo‘jaligida
joylashgan «Jayron-ekomar kazi»,
suv va botqoqqa moslashgan
qushlami ko'paytiruvchi «Dengizko‘1 buyurtmaxonasi», Zarafshon
tog‘ tizmalaridagi Om onqo‘ton va 'Femurlang karst g ‘orlari,
Zirabuloq-Ziyovuddin tog£ tizmalaridagi ko"p qavatü «G ‘untak
g‘ori» va boshqalar diqqatga sazovordir.
Turkiston ekotHristik rayonida ekoturlarni alohida muhofaza
etiladigan hududlarga uyushtirish mumkin. Chunki bu rayonda
Turkiston tizmasining shimohy yonbag‘rida 1959-yilda tashkil
etiigan, absolut balandligi 1760—3500 m, umumiy maydoni
21735 ga bo‘lgan «Zomin davlat qo‘riqxonasi», maydoni 24110 ga
bo‘lgan noyob tog‘-archa ekosistemalarini tiklash va rekreatsiya
maqsadlarida foydalanish uchun 1978-yilda tashkil etiigan «Zomin
milliy bog'i» mavjud.
Qasfeqadaryo ekoturistik rayoni. ch o ‘l, dasht, tog‘ oldi va tog‘li
hududlardan iborat. Bu rayonda yoz va bahor oylarida cho‘l
va dashtlarda, yilning barcha fasllarida esa tog£ oldi va tog£li
hududlariga ekoturlar uyushtirish mumkin.
Qashqadaryo rayonida
1979-yilda tashkil etiigan, 3938 ga maydonga ega bo£lgan, M D H
davlatlari ichida yagona «Kitob davlat geologiya qo£riqxonasi»,
1992-yilda tashkil etiigan «Muborak buyurtmaxonasi», 1992-yilda
tashkil etiigan «Sechenkoi buyurtmaxonasi» mavjud.
171
